Ben jij alweer terug in Portugal? Jij vliegt toch best vaak heen en weer; niet best voor het milieu toch? Reken maar, steeds vaker valt het begrip vliegschaamte, want vliegtuigen stoten CO2 uit. Dus kappen ermee dan maar om mijzelf te bevrijden van knagende onbehaaglijkheid.
Onder een richel van wolken aan de horizon verschijnt-ie. Een stroom van gouden zonlicht om zich langzaam maar gestadig voort te planten. Schoorvoetend worden ze al dikker en dikker, de bloeiaren van de oleander. Onder het schrijven weerklinkt een vogelconcert, een matinee op toonhoogte. Vervuld van beloften, aanhoudend tot in de aangename avondstond.
Zorgelijk
Uitzonderlijk voor Nederlandse begrippen. In Amerika zouden ze het een Indian Summer noemen, in Nederland heet het een ‘oudewijvenzomer’. De periode tussen eind september tot half november als het nog heerlijk zomerachtig is. Een begrip dat verwijst naar breiende vrouwen en spinnen. Omdat die beestjes gedijen bij rustig en warm herfstweer. Trouwens, de maand oktober van 2021 spande de kroon in Portugal met heuse zomerse temperaturen.
Slechts tien bedrijven, blijkt uit openbare bronnen, veroorzaken ruim de helft van de CO2-uitstoot. Zelfs surfen op internet, zoals bij het lezen van mijn blog, zorgt voor meer CO2-emissie. Als doorsnee internetgebruiker verstook je jaarlijks ongeveer 365 kWh aan elektriciteit om een laptop of pc te laten draaien. Vergelijkbaar met een autorit van 1.400 kilometer.
Luchten zat vertikten het en negeerden praatjes van sterrenwichelaars in opperste verwarring. Geen druppel maar angstvallig droog, waardoor onze tuinplanten smachtten naar hemelwater. De natuur toont zich balsturig, overal te zien, inmiddels weer terug op het Iberisch schiereiland. Er werd al voor gewaarschuwd in 2006. Grote kans dat het binnenland van zuidelijk Portugal in een woestijn verandert.
Angstaanjagend
Voorspellingen over een rampenscenario door hittegolven die in aantal en intensiteit zullen toenemen. Bossen in droge gebieden, zoals in de Alentejo, gaan verdwijnen wanneer er 20 tot 40 procent minder regen valt. In Zuid-Spanje, in de buurt van Valencia, nog maar begin februari 2022 verschijnen al zomerse waarden op de thermometers. Achtentwintig graden maar liefst meldt de weervrouw, vol verbazing hoor ik het aan, alsof de weersgesteldheid op hol geslagen is.
Jammer, peinzend over mijn vlieggedrag, te ver om naar de Algarve te reizen in een (elektrische) auto. Een verontrustende conclusie, treft mij.
Onderzoek uit 2016 laat zien dat 74% van de Nederlanders zich zorgen maakt over het klimaat. De groep die daadwerkelijk actie onderneemt is alleen veel kleiner dan dat.
Sociale beïnvloeding werkt twee kanten op, weten psychologen. Vooral bij een stilzwijgend vermoeden dat anderen zich minder druk maken om klimaatverandering dan wijzelf. Met als gevolg een niet-wenselijke denktrant: wanneer niemand rekening houdt met een beter klimaat, hoef jijzelf er ook geen moeite voor te doen.
Bewustzijn
Mijn gedachten worden onderbroken door krijsende meeuwen in duikvlucht boven de wind uit. De kust kalft af, het water wint terrein feitelijk te zien ontwijfelbaar. Natuurrampen kostten Portugal in 2020 circa 50 miljoen euro. Vanwege stormachtige overstromingen, volgens een studie over meteorologie en klimaat. Onmiskenbaar zelfs voor hardnekkige ontkenners van weersveranderingen.
De oceaan reikt steeds verder; de grillige natuur gaat z’n eigen gang. De waterloop ondermijnt het terras van ’t strandpaviljoen; kubieke meters kuststrook weggespoeld. Zandsuppletie duldt geen uitstel, niet alleen onder het gebouw. Ook het strand is al opgehoogd met een verse laag.
Schaamte is de verkeerde emotie. Citaat Ap Dijksterhuis.
Hoogleraar psychologie aan de Radboud Universiteit Ap Dijksterhuis schrijft over positieve effecten van reizen op de mens. Vlieggêne betekent dat je te druk bent met wat andere mensen van je vinden. Het woord ‘vliegschroom’ past bij types zoals ik, vindt hij, geplaagd door schuldgevoel over het klimaateffect.
Wroeging ho maar, aldus professor Ap, zich welbewust van de milieugevolgen. Volgens hem geen reden om vliegreizen te schrappen. Wij voelen ons gelukkiger door op reis te gaan, maar minder vliegen moet. De beste oplossing is minder zakelijk vliegverkeer, denkt hij.
Piekeren
Beschenen door het verstilde herfstlicht, grijs en grauw als in een potloodtekening. Zo’n dag, donker en nat met alleen nog meer regen en duisternis in voorraad. Eigenlijk zou je moeten gaan slapen om pas in maart, april of mei weer wakker te worden. Hoopvol over ontwikkelingen voor een reisalternatief dat echt werkt. Wat als privémaatregel toepasbaar én praktisch uitvoerbaar én betaalbaar is, maar bovenal zoden aan de dijk zet.
Voorlopig lijken de meeste vliegtuigpassagiers er niet mee te zitten. Het aantal vliegkilometers groeide wereldwijd met 4,5 procent per jaar. Enne, ga niet met een opgeheven vingertje naar anderen wijzen, waarschuwt de professor. Ben ik hiermee gerust gesteld? – niet dus. Immers, onveranderlijk blijft vliegen de meest klimaatgevoelige manier van transport. Voor mij is de kous niet af en evenmin is de discussie met mijzelf beëindigd.
Positieve resultaten ontstaan zodra wij allemaal de urgentie van het probleem tot ons laten doordringen. En zonder schuldgevoelens of onmacht kunnen nadenken over haalbare oplossingen die binnen ons begrensde bereik liggen. Tenslotte weeft elke spin zijn eigen patroon mettertijd. Spinnenwebben als sterke motieven: helder, doorzichtig en sterk in samenhang.
Overdreven bezorgdheid, de ontboezeming van een wanhopig mens, of angst voor een doodlopend spoor?
Binnenland verdroogt en de kustlijn van de Algarve komt verder landinwaarts te liggen, het zij zo en blijkbaar vinden we als welvarende mensheid het niet voldoende om het tegen te houden.
Elektrische auto’s, de scam van de eeuw noem ik het, elektra opwekken met aardgas of kolen om elektrisch te kunnen rijden in die nieuwe gesubsidieerde computer bak. De oude ingeruild en die gaat nog 20 jaar mee in Portugal als de brandstof nog betaalbaar is voor de gewone man.
Mogelijke grote natuur vernietigende afgravingen voor het delven van lithium in Portugal staan op de agenda.
Ach wij redden het nog wel, airco aan in huis, pelletkachel maar even niet met de korreltjes die nu meer dan 10 euro per zak zijn.
Wij redden het wel, maar onze kleinkinderen ???
Dankjewel voor je interessante bespiegelingen Robert. Treffend dat ik onderaan je artikel een boek advertentie met de titel “Wij zijn de wereld “ zie staan.
Ja, schuld, schaamte zijn nooit erg vruchtbare gevoelens geweest lijkt me. Je kleurrijke natuur beschrijvingen brengen me echter op het idee dat de tegenhangers daarvan ons wél in de richting van oplossingen kunnen brengen.
We zijn als mens makkelijk geneigd om alles als vanzelfsprekend te nemen en liefst nog wat meer te willen. Maar als we ons ten volle beseffen door hoeveel schoonheid en overvloed we eigenlijk omringd worden zou een natuurlijke reactie zijn daar zelf ook aan bij te willen dragen. Met andere woorden: dankbaarheid en blijdschap als drijfveren om te onderzoeken wat er beter kan en hoe.
En dan zijn er veel mogelijkheden binnen ieders bereik middels ons consumenten gedrag. De gangbare landbouw put de bodem uit waardoor die geen water meer kan vasthouden. Dat is me nogal een factor want overal is landbouw want we hebben voedsel nodig. De biologische landbouw echter doet het tegenovergestelde en veroorzaakt ook nog eens meer natuur. Daarom eet ik al bijna vijftig jaar biologisch en wordt daar blij van. Prachtig om op zulke bedrijven een kijkje te nemen zoals vlakbij ons in Lobão da Beira. En daar dan die kersverse groenten te kunnen kopen, heerlijk.
Om hier in Portugal te blijven droogt dit land extra uit door de eucalyptus bossen. Terwijl in gezonde bossen het en der, een oplossing voor de droogte ligt. Op ons terrein van 6 ha hebben we de waterbronnen dit jaar zien opdrogen op het deel waar geen bos meer is. ( verbrand dennen- en mimosabos) Echter, in ons (uiteraard) niet verbrande eikenbos zijn de bronnen nog steeds, ook deze zomer, met water gevuld gebleven . Loofbomen en -bossen zijn ecosystemen terwijl dennen, eucalyptus en mimosabossen het exacte tegendeel zijn. Zij scheiden stoffen af waardoor andere planten er niet kunnen groeien. Allelopathie wordt dat genoemd. Dan droogt de bodem alleen maar uit en dieren vinden er ook niets meer van hun gading …
Als we deze twee factoren serieus nemen durf ik te beweren dat onze planeet ons als mensheid best wel hebben kan.
tja eucalyptus is een vloek voor portugal. kappen dus en vervangen met eik.
Hallo Bart en Albert,
Dank jullie wel… Voor ‘jouw hart onder de riem’ Bart, met een positieve afdronk.
Ook jij Albert voor het delen van je zorgen over hoe wij moeder Aarde achterlaten.
Enne… allebei natuurlijk voor het lezen van mijn bespiegelingen.
Nog een fijne zondag toegewenst.
heb net een stuk eikenbos gered van kap in noord portugal door het te kopen. logisch dat ik af en toe er heen vlieg om het te checken. en die vlieg kilometers zijn dus allang gecompenseerd. zouden er meer moeten doen.
Fijn om te horen. Dat is nou met recht een diepte-investering. Dat zouden inderdaad meer mensen moeten doen.
Ik zeg, geef gewoon toe aan je doodsverlangen. Een heerlijk vervuld en voltooid leven. Wat kan je nog meer wensen?
Een heerlijk vervuld en voltooid leven? Ja, klinkt heel goed, maar wat bedoel je met dat doodsverlangen?
Tja, de eucalyptus, hèt grote probleem van Portugal! Uitdroging van de grond, grote bosbranden, fauna vermindering, etc ……Dat los je niet zomaar op door te roepen “kappen en eiken planten”…. Dit is een diepgeworteld probleem, veroorzaakt door foute politieke beslissingen, financiële eigenbelangen, corruptie, slechte planologische beslissingen en……armoede! Dat laatste was ooit de reden tot de massale aanplant van eucalyptus. Doel? Werkverschaffing en inkomen voor de allerarmsten…. en daarop volgend de papierindustrie die hedentendage de macht (behoud van de eucalyptus) in handen houdt…!
In de loop van de recente Portugese geschiedenis hebben diverse landschapsarchitecten vele pogingen gedaan middels unieke plannen voor een betere landschapsindeling die verdroging en bosbranden tegengaan! In 2003 is zo’n geweldig plan van een bekende architect aangeboden aan de regering, echter, zoals vaker voorkomt met zulke drastische veranderingen, werd dat plan ook weer verworpen….. Tja, zolang steeds dezelfde invloedrijke mensen aan de top het voor het zeggen hebben zal er niets veranderen…… Het ligt niet alleen aan de klimaatverandering….
tijd voor eigen actie.
check out mossy earth