Luís Vaz de Camões is de allergrootste dichter van Portugal. Volgens de Portugezen de beste ter wereld. Zijn familie komt uit het noordelijk gelegen Chaves. Hij is geboren in Lissabon en sterft daar ook op 10 juni 1580. Elk jaar viert men op die dag de grootsheid van Portugal.
Na een opleiding bij de Jezuïeten en de Dominicanen en een studie aan de universiteit in Coimbra werkt hij als schrijver en dichter aan het hof van Dom João III. Hij krijgt veel lofbetuigingen, voornamelijk van de dames van het Hof. Dat leidt tot verliefdheden op hofdames en prinsessen, maar voor een succesvolle relatie met zo’n dame van stand was hij niet belangrijk genoeg.
Schuinsmarcheerder en straatvechter
Wispelturig van aard, vraagt hij permissie om in militaire dienst te gaan en vertrekt in 1549 naar Ceuta in Marokko, dat door de ligging begeerd wordt door Portugal. Vanaf 1640 is Ceuta overigens een exclave van Spanje. Bij een gevecht met een groep Moren verliest Camões het licht in het rechteroog. Een jaar later keert hij terug naar Lissabon, leeft daar een ruig leven en wordt gearresteerd wegens betrokkenheid bij straatgevechten.
Os Lusíadas
Zijn moeder smeekt om zijn vrijlating bij leden van de familie Borges. Na zijn vrijlating krijgt hij een boete van 4.000 real en moet hij drie jaar dienen in de Oost. Tijdens het vervullen van zijn werkstraf begint hij te schrijven aan het stuk, dat zijn levenswerk zou worden: ‘Os Lusíadas’
De gouverneur van Goa (nu India) ziet zijn vele kwaliteiten en capaciteiten en stuurt hem naar Macau om een positie met grote verantwoordelijkheid te vervullen. Daar wordt Camões verliefd op Dinamene, een mooie Chinese vrouw, die hem vergezelt als hij een paar jaar later besluit terug te keren naar Goa. Als ze bij de monding van de Mekong-rivier zeilen, komen ze in een zware storm terecht waarbij Dinamene verdrinkt. Op wonderbaarlijke wijze blijft het manuscript gespaard.
In Goa schreef Camões verder aan het epos, maar door het verdriet over zijn verloren liefde besloot hij terug te keren naar Portugal. Toen hij in Lissabon aankwam, bleek de stad in rouw en ontreddering door de ‘zwarte dood’ die als epidemie door Europa trok. Hij voltooide daar zijn boek. De koning schonk hem als dank een klein jaarlijks pensioen van 15.000 real, omdat hij de grote waarde van het werk voor het Portugese volk begreep.
Saudade
Waarom vertel ik over een schrijver als ik het over een bijzondere dag hoor te hebben? Camões was niet zomaar een schrijver. De waarde van deze man voor het Portugese volk is bijzonder. Hij beschreef in ‘Os Lusíadas’ de grootsheid van het Portugese volk die in die tijd spreekwoordelijk was. Met name staan in zijn werk de ontdekkingen van Vasco da Gama centraal. Portugal was een wereldmacht met koloniën als Brazilië, Mozambique, Guinee-Bissau, Angola, enz. enz. Van alle overzeese bezittingen zijn nu alleen nog de Azoren en Madeira over.
Saudade is één van de mooiste Portugese woorden die ik ken. Het omvat het verlangen naar een toekomst die bestaat uit het verleden.
10 juni
Camões overleed op 10 juni 1580 in betrekkelijke armoede in Lissabon. In die tijd was Portugal zo belangrijk dat de verheerlijking van haar ingezetenen door de vele ontdekkingen normale kost was.
Dat werd anders toen de koloniën zich stuk voor stuk begonnen los te maken uit de banden waarmee ze aan Portugal waren verbonden. De saudade nam toe en de sterfdag van Camões, 10 juni, kreeg in het jaar 1880 bij Koninklijk Besluit een feestelijk karakter. Pas in 1919 werd 10 juni dé nationale feestdag van Portugal. Tijdens de dictatuur werd de 10e juni gevierd als ‘Dag van het Portugese ras’. Vanaf 1963 werd 10 juni een eerbetoon aan de Portugese strijdkrachten, een regelrechte verheerlijking van oorlog en van koloniale macht. Na de Anjerrevolutie veranderde het in de Dag van Portugal, de Dag van Camões en van de Portugese Gemeenschappen en dat klinkt heel wat vriendelijker.
Vraagje
Waarom hebben wij op 5 februari eigenlijk geen ‘Joost van den Vondel dag’ of in Groningen op 22 juli een ‘Ede Staal dag’?
.jpg#/media/File:Museu_Dom_Avelar_(Os_Lus%C3%ADadas).jpg){kind=link}
.jpg#/media/File:Apresenta%C3%A7%C3%A3o_do_Rancho_Folcl%C3%B3rico_Portuguesa_Santista_no_Dia_de_Portugal,_comemorado_no_dia_10_de_junho_de_2018_(27873556207).jpg){kind=link}
Thank you for a very nice text.
Camões was indeed great. He died the same year Portugal started a 60 year rule by spanish kings, losing its independence – but keep reading, for it was (as it is the case in portuguese History, a politically peculiar and unique «annexation»).
It was the starting year of Spanish domination of Portugal, between 1580 and 1640, following the disappearance without heirs of D. Sebastião (1578) and Cardinal-King D. Henrique (1580), passing the crown to Filipe II of Spain, grandson of D. Manuel I. He became Filipe I of Portugal.
This 60 year portuguese historical period is named after the three Spanish monarchs: Dinastia Filipina.
The more curious can learn a bit more in the following slideshare link, and translate the text (complete at the bottom of the web page), if needed, because it focuses especially on the role played by the dutch in the former portuguese possessions:
https://pt.slideshare.net/guest6298af/o-dominio-filipino
(It is followed by a sort of «Chapter II», available in the slideshares that follow.)
Dear Marta. Thank you for your response. I notice that you have a great interest in the history of Portugal. If you are Portuguese, as your name suggests, then I can understand your interest.