Een Portugees spreekwoord vindt vergelijkingen maken onverstandig: comparação não é razão. En voor Engelsen zijn vergelijkingen zelfs afschuwelijk (Comparisons are odious). Maar net als de Engelsen gebruiken de Portugezen voortdurend vergelijkingen om dat wat ze zeggen aanschouwelijk te maken en meer nadruk te geven.
Vergelijkingen zijn ook bij ons schering en inslag in het taalgebruik. Neem bijvoorbeeld: zo arm als een kerkrat, trillen als een espenblad of geld als water. Maar het interessante is dat de ene taal vaak een ander vergelijkingsbegrip gebruikt voor bepaalde situaties dan de andere taal. Zou je dat naast elkaar zetten, hoe wij het doen en hoe de Portugezen het doen, dan zou je daarmee een indruk kunnen krijgen van onze en hun manier van denken en beleven.
Voorbeelden van vergelijkingen
De vergelijking wordt in het Portugees opgesteld met como, que nem of mais … que. Bijvoorbeeld duro com um penedo (zo hard als rotssteen), of duro que nem um penedo of mais duro que um penedo.
Terwijl bij ons ‘dauw’ een beeld geeft van frisheid is het in het Portugees de sla, fresco como uma alface of, om het romantisch te maken, de rozenknop fresco como um botão de rosa.
Om nog even door te gaan met de natuur: men is zo gezond als een peer são como um pêro, heeft geld als mais ter dinheiro como milho, trilt als een jonge staak tremer como varas verdes, is dronken als een tros druiven bêbado como um cacho.
Uit de dierenwereld komen nog meer vergelijkingen die slechts gedeeltelijk overeenstemmen met de onze: schuw als een geit arrisco como uma cabra, vastbesloten als een wezel decidido como uma doninha, tevreden als een muis contente como um rato, dik als een das gordo como um texugo, doodmoe als een stekelbaars moído como um carapau, doornat als een kuiken molhado como um pinto, vlijtig als een mier diligente como uma formiga of traag als een naaktslak vagoroso como uma lesma.
Pientere dieren zijn de mus esperto como um pardal en ook de vos raposa en de zeebrasem goraz.
En je kunt ook zo verstandig zijn als de duivel o diabo of alho. Bij dat laatste gaat het dan niet over knoflook, maar over een Portugese koopman, genaamd Zé Alho, die het, in het begin van de 16e eeuw, lukte bij de Portugese koning bijzonder gunstige voorwaarden te bedingen voor het uitrusten van expedities aan de West-Afrikaanse kust.
Voor ons is het ook niet gewoon om de volgende uitdrukkingen te gebruiken nadar como um prego zwemmen als een spijker ofwel niet vooruitkomen, estúpido que nem uma porta zo dom als een deur cheio como um ovo zo vol als een ei ofwel het barstens toe vol zijn.
En als iemand als geroepen komt dan valt de soep in de honing cai como sopa no mel.
Disclaimer….
Als ik het er hierbij laat, heb ik nog niet de vergelijking gemaakt tussen het Nederlandse en Portugese volkskarakter qua denken en beleven, aan de hand van bovenstaande voorbeelden van vergelijkingen. Maar wat zou het: vergelijkingen gaan toch mank en comparação não é razão!
Dit is deel 14 uit de serie ‘Portugese taalweetjes’. De vorige delen kun je hier lezen alle taalweetjes
Bron: de serie ‘essa nossa ditosa língua’ door Peter Koj in de Portugal-Post gepubliceerd.
Met veel plezier lees ik altijd deze rubriek, 22 jaar woon ik in Portugal de meeste van mijn vrienden zijn Portugesen maar in uw rubriek ontdek ik altijd wel weer iets nieuws, wat dan uitvoerig met de vrienden besproken word.
dank voor dit bericht en leuk te lezen dat u er wat aan hebt, zelfs na 22 jaar.
Nu, na 2 jaar, zit ik dit heel aandachtig te lezen en steek er best veel van op uiteraard. De vrienden die we hier hebben gemaakt zijn ook allemaal Portugezen en er is er maar eentje bij die redelijk Engels spreekt. Ook een, en dat is af en toe een verademing, die oorspronkelijk uit Brazilie komt. Daar spreken ze blijkbaar veel duidelijker en met meer articulatie. Dat maakt het een stuk eenvoudiger voor ons. 🙂
Ik vraag me af hoe lang het zal duren voor we vloeiend Portugees kunnen spreken, maar voorlopig redden we ons prima gelukkig.
dank voor de reactie Lia, en dat herinnert mij eraan dat ik nog een column op de plank heb liggen over het verschil tussen het Portugees en het Braziliaans. Komt eraan.