We hebben geweren en pistolen onder de grond verstopt,’ zei Maria en keek mij met haar bijna zwarte ogen aan. En ik moest eens gaan kijken hoe gek mensen zijn in het bedevaartsoord Fátima. ‘Ze kruipen op hun knieën, in de bloedhitte, tot bloedens toe naar de grot van de heilige maagd Maria. In hun hand kaarsen, die onderweg smelten. Dat is Portugal.