Ineens stond ie voor m’n neus, op een frisse zondagavond, terwijl ik wat zat te suffen achter mijn computer en plannen maakte om vroeg naar bed te gaan.

Een man met een missie, want hij begon te praten in rap Portugees en hield er niet meer mee op. Nu ben ik dat wel gewend, want Portugezen zijn praters, maar dit ging in zo’n tempo, dat ik direct weer wakker was – klaar om antwoord te geven op zijn vragen.

Portugese praatjes

Korte antwoorden weliswaar, want hij wou alleen maar weten of ik weleens kookte (“Ja, natuurlijk”) en of ik dat op gas deed (“Ja, natuurlijk” – ik begon me af te vragen of ik hier met een vertegenwoordiger van doen had) en of ik geïnteresseerd zou zijn in koken op zonne-energie (“Ja, natuurlijk”).

Volkomen verbluft keek ik toe, hoe hij een stoffen tasje van zijn schouder haalde, naar de grote tafel liep, waar mijn zoons en hun vrienden eveneens verbluft toekeken, gestoord in hun gezellig, gewelddadige computerspelletje.

Een goochelaar met een prisma

“Olhe à isso – Kijk eens hier”, zei hij op goochelaar-achtige wijze en toverde een kartonnen doos uit zijn tas. Pfoe, daar waren wij erg van onder de indruk … de jongens gniffelden sardonisch en keerden terug naar hun moord-en-doodslag. Zij hadden betere dingen te doen. Ik begon daar inmiddels ook aan te twijfelen, maar deze man zag er niet uit als een vertegenwoordiger.

Portugese verkopers zitten altijd strak in het pak, dit was meer een universitair type. Later bleek dat ik er niet naast zat, hij was ingenieur op de universiteit van Faro en doceerde daar iets met energie. Het precieze heb ik er nooit van geweten, want hij was zo bevlogen en enthousiast over zijn zonne-energieproject, dat ik nooit de kans kreeg om twee zinnen achter elkaar te zeggen.

Koken op zonne-energie

Hij vouwde de kartonnen doos open. Het bleek een prisma. Het was een model voor je eigen zonne-energie-keukentje en het zat ingewikkeld maar ingenieus in elkaar. Het prisma moest je beplakken met spiegelend folie, in de zon en uit de wind zetten en daar dan je zwarte pannetje met eten indoen.

Het pannetje moest per se zwart zijn en het moest verpakt in twee glazen schalen. Voor dat doel had Celestino, onze Zonnekoning, die bijnaam lag nogal voor de hand, twee kapotte wasmachines van hun glazen deurtjes ontdaan.

Ik was inmiddels geamuseerd. Geïnteresseerd ook, ja. En of ik naar de workshop wilde komen, die hij het volgend weekend in de zoutvelden gaf. Daar had hij een vriend, die een zoutveld exploiteert, die zijn barak ter beschikking had gesteld. Celestino had namelijk altijd hier vlakbij, in Alqueidão gewoond en daar woonden zijn ouders nog steeds. Als hij bij hen op bezoek ging, ging hij altijd de boer op met zijn prisma en zijn glazen deurtjes en zijn zwarte pannetje.

Hij was onweerstaanbaar

Het volgend weekend overtrof al mijn verwachtingen. Er was een groep van wel 20 Portugese deelnemers, er was een Duitse ingenieur, Frank, die met evenveel enthousiasme maar dan op z’n Duits, verslag deed van zijn avonturen met allerlei vormen van deze manier van zonnekoken.

Ik zag trechters, schotels, dakpannen met sardientjes in een doorgesneden plastic waterfles, een foliekoker, kisten met een spiegeldeksel, dozen, stervormige prisma’s – alles om de zon in een focus op je pan te krijgen.

Het duurde even, want precies die dag wilde de zon niet graag tevoorschijn komen. Zul je altijd zien. Was niet erg, want als gezegd, Portugezen zijn grage praters en er was voldoende te zien in de zoutvelden. Een barak vol met bergen zeezout zie je niet elke dag. Er werd uitgelegd wat “flor do sal” is – de bloem van het zout, letterlijk vertaald en we kregen die over onze sardientjes gestrooid.

Nu ben ik niet een fanatieke fan van sardientjes, maar deze, vers uit zee, langzaam gaar gestoofd in hun dakpan, met bloemrijk zout eroverheen, waren heerlijk! Misschien had het er ook wel mee te maken dat ik inmiddels best honger had, want je moet geen haast hebben met zonnekoken.

Toch valt er veel mee te doen

Aan het eind van de dag vroeg Celestino of ik ook eens een zonnekook-workshop wilde hosten en ja hoor, dat wilde ik wel. Het was leuk genoeg om daar al die heisa voor over de vloer te hebben. En we doen wel meer ongebruikelijke dingen, hier in de Termas-da-Azenha.

Zo is het gekomen, dat ik een jaar lang een enorme spiegelende schotel achter de keuken had staan, waar je op mooie dagen zelfs een eitje op kon bakken. Als je de focus maar goed hebt. Daar gaat het allemaal om. Jammer genoeg moest hij weer op tour, en daarna waren mijn bomen zo hoog gegroeid dat de zon er precies op het heetst van de dag achter verdween.

En om nu midden op de weg te gaan staan koken … dat voert te ver. Misschien is het voor ons, hier in het ontwikkelde West-Europa ook niet zo boeiend om prisma’s te gaan vouwen en moeilijk te gaan doen met pannetjes die met de zon moeten meedraaien. Hier is het misschien toch een beter idee om van hogerhand voor groene energie te zorgen.

Maar voor ontwikkelingslanden, waar er op schaars hout gekookt wordt, is het waarschijnlijk een topidee! Celestino heeft zijn enthousiasme en bevlogenheid dan ook verlegd naar andere continenten. Brazilië en Angola. Zon volop. Nu nog de betrokkenheid van de bevolking daar …

Hier was er wel belangstelling voor!

Dit is deel 24 van een “Trip down Memory Lane”, waarin Ellen Lanser herinneringen ophaalt aan de emigratie naar Portugal en de eerste ervaringen met de nieuwe cultuur. De vorige episodes kun je hier lezen: Alle berichten van Ellen Lanser.