Toen mijn vader mij vertelde dat mijn over- over- overgrootvader, ik weet niet precies hoeveel overs geleden, een Portugese jood was, werd ik nieuwsgierig. Voor zover mijn kennis reikt heeft deze over-over-overgrootvader moeten vluchten uit Portugal ergens begin 16e eeuw toen de Inquisitie zich in Portugal voortzette. Er is helaas niets bekend over deze geschiedenis in mijn familie en degene die onze stamboom uitgebreid heeft onderzocht, is net voordat dit mij verteld werd overleden.
Een familie met geheimen, het zal een reden hebben. In die periode stonden de Portugese joden voor de keuze zich te bekeren tot het christendom of op de brandstapel gegooid te worden of het land uit vluchten. Niet mijn meest favoriete reden om te emigreren, maar het lijkt mij duidelijk welke keuze mijn voorouders gemaakt hebben.
In ieder geval, dit wakkerde mijn interesse aan en ik boekte een reisje naar Portugal, nietsvermoedend dat daar mijn toekomst zou liggen…
Lissabon
Mijn tocht begon met een vriendin die toen net een week in een dorp verbleef met een hoog gehalte aan oude mannetjes op een bank, waar ze op een huis paste van een Nederlands stel. Blij dat ze even terug de beschaving in mocht, haalde ze me op van het vliegveld in Lissabon. We zouden na twee dagen de bus weer nemen naar het dorp in Alentejo, waarvan ik de naam vergeten ben. Maar eerst zou ze me deze voor mij nu magische stad, Lissabon laten zien.
Ik ben op veel plaatsen geweest in de wereld, en vaker heb ik me thuis gevoeld. Toch gebeurde er iets met me toen ik het centrum van Lissabon binnenliep. Het was een dubbel gevoel: het benauwde me, maar toch kwam ik thuis. Het was alsof ik de stad kende zonder de weg te weten. Ik was hier eerder geweest, in welke hoedanigheid dan ook. Ik wist toen al dat deze vakantie niet voldoende ging zijn en dat ik hier meer tijd wilde doorbrengen, alleen.
Alentejo
Na twee dagen moest ik me losrukken van deze stad. Mijn vriendin moest weer terug naar het oppashuis en dus vertrokken we samen naar Alentejo.
Al starend door het busraam maakte deze reis nog meer indruk op me, deze prachtige groene en heuvelachtige landschappen met bomen die eruitzien als uit de kluiten gewassen broccoli’s. Achteraf gezien zijn het gewoon kurkeiken, maar als Amsterdammer weet ik alleen wat een kerstboom is… en ook alleen als er ballen inhangen.
Eenmaal aangekomen in de warme droogte, wist ik inmiddels dat niet alleen Lissabon, maar het hele land met de grote broccoli’s die ene plek op aarde is waar ik wil zijn. Al die clichéverhalen over de ontmoeting met je ware liefde… Dit was ‘m.
De dagen in Alentejo waren anders dan wat ik voelde in Lissabon, maar wat is het hier mooi…
Droog.
Heet.
Maar mooi.
En de liefheid van deze mensen, de tijd die ze voor je nemen. Twee huppelende toeristen die hun dorp intreden en het was goed. We waren welkom en werden overal naar toe geleid.
Ik was verliefd.
Maar na een paar weken waren de dagen in Portugal bijna voorbij, ik was er nog helemaal niet klaar mee en wilde meer zien van het land dan vegetatie en oude mannetjes op een bank, ik wilde terug richting Lissabon.
Mijn Lissabon
Een goede bekende, jaren later mijn beste vriendin, bleek samen met haar vrienden een paar dagen aan de kust in het dorp Colares door te brengen. Mijn vakantie was dus nog niet voorbij; uitgedroogd en oververhit besloot ik me aan te sluiten en boekte een hotel in hetzelfde plaatsje. Heerlijk, wat een leven! Verse vis, zee, prachtig landschap en Sintra met haar paleizen om de hoek. Dit was vakantie!
De vrienden zouden later weer terugvliegen naar Nederland en na een hoop wijntjes en strandfeesten besloot ik weer terug te gaan naar waar ik mijn hart verloren was, Lissabon.
Het zaadje was tijdens de eerste dagen al geplant, maar Lissabon heeft mij nog meer weten te raken met haar oude ziel. Misschien was het mijn ziel die ik daar tussen de vergane glorie weer tegenkwam. Ieder gebouw, kinderkopje en tegeltje vertelde me een verhaal waar ik eindeloos over kon fantaseren en waar ik onderdeel van leek te zijn. Dagenlang liep ik willekeurig door de straten van Alfama, Bairro Alto, Baixa en Chiado, maar ook door de wijken buiten het centrum waar niemand eigenlijk gevonden wilde worden.
Ik wel. Het werd mijn Lissabon.
Lissabon is zoals een ondergrondse; eindeloos diep en donker, maar aan het einde van de tunnel bovenaan de trap is dan dat grote licht. Dat licht was voor mij Portugal. Het land waar ik 6 jaar later zou gaan wonen…
Claudia!
Zelf 1,5 jaar woonachtig in Portugal is je sfeertekening om bij weg te smelten (figuurlijk bedoeld). Inderdaad een prachtig land, voortdurend vol verrassingen! En die Portugezen……..
Ik blijf overigens nieuwsgierig naar een vervolg waarin iets meer wordt onthuld over die “overoveroverovergrootvader”…….
Groet,
Junte
Dankje Junte, voor je leuke commentaar!
De overover…. overgrootvader blijft vrees ik een mysterie in mijn leven, maar deze man is wellicht een zaadje voor verdere verhalen over dit mooie land.
Ik kom er zeker op terug als er een ontdekking wordt gedaan!
Groetjes, Claudia
Beste,
Ook ik heb 26 jaar geleden mijn hart verpand aan Portugal. Zelfs zodanig dat, nu ik met pensioen ben, ik mij hier permanent gevestigd heb, maar dit terzijde.
Ik heb mij uitgebreid beziggehouden met de stamboom van mijn familie en ben tot de conclusie gekomen dat vrijwel niemand die hiermee bezig is verder terug geraakt dan rond het jaar 1640. De reden hiervan is dat er voor die tijd niemand geboortes en overlijdens registreerde, rond 1600 zijn de geestelijken dat voor de parochies gaan doen, maar dan moest de familie natuurlijk wel gelovig zijn.
De opzoekingen die ik heb gedaan waren in Nederland, waar alles toen al strak georganiseerd was, niets ten nadele van Portugal maar ik durf aan te nemen dat dat daar niet het geval was, spijtig genoeg.
Tip: Er zijn sites waar foto’s van grafstenen op zijn gezet, of als je weet in welke omgeving je voorouders verbleven hebben, kan je daar ook de kerkregisters na gaan kijken.
Veel succes, maar pas op het is een verslavende bezigheid, één heel grote puzzel.
Groeten van Gerard
Hallo Gerard,
Ik begrijp dat ik nog wel even zoet zou kunnen zijn met mijn zoektocht.
Dank voor al je informatie!
Nu heb ik me (nog) niet heel erg bezig gehouden met het uitzoeken van de stamboom van mijn familie, behalve met de verhalen erover, die vrij kort zijn, maar die ik op zich al boeiend vind.
Mocht ik deze verslaving zelf aan willen gaan, weet ik nu een beetje meer over de richting.
Dank en groetjes, Claudia