Luiaards

De trage beestjes met deze naam komen niet voor in Alentejo. Je weet wel, luiaards, sloom bewegende Zuid-Amerikaanse zoogdieren. Ondersteboven rondhangend aan lange ledematen met klauwachtige poten om de takken van bomen.

Toscane voor de helft van de prijs, biedt een vakantiestunter aan. Leuk bedacht maar te weinig eer voor Alentejo. Deze Zuid-Portugese regio vol trots op z’n eigen, bijzondere identiteit. Waar de Iberische lichtval een ongeëvenaard spel speelt met witte dorpjes onder het hemelsblauw.

Wijnstokken getrokken in strakke lijnen over de heuvels. Gedachtesprongen leverden mij inspiratie op voor dit stukje. Dankzij de foto bij verrassing toegestuurd via Whatsapp door Fre, onze Nederlandse buurman. Geen idee over de oorsprong van de afgebeelde tekst. De bron ervan is mij onbekend.

Ingeving

Glad vergeten om Fre even te vragen wie dit opschreef. Luiheid wordt in de boeddhistische leer beschouwd als één van de vijf grootste obstakels op weg naar verlichting. Doe vooral niet een snufje zintuiglijke begeerte, afkeer, rusteloosheid of twijfel erbij. Want tja, dan ben je de klos. Gehouden voor een nietsnut, zonder het heilig vuur.

Ledigheid is niet per definitie passief op de bank hangen, beetje Netflixen met een zak chips op schoot. Overal maling aan hebben of met je pet ernaar gooien. Extreme tegenpolen van altijd maar hijgerig geluk najagen, op zoek naar rijkdom, roem en succes. Nog maar de vraag hoeveel die instelling toevoegt aan je levensgeluk. Cynische grapjes genoeg in Portugal.

Ze gaan over de ‘luiheid’ van de Alentejano, die zichzelf liever ontspannen noemen. ‘Vagar’ is een veelgebruikt woord in deze landstreek. Dat zoveel betekent als ach, we hebben de tijd om bewuster te leven. Wars van strevingen naar die prestigieuze baan, dat kantoor met uitzicht of een auto van de zaak. Niet altijd telkens druk-druk maar een simpel bestaan dat echte levensvreugde biedt.

De zon werpt een sprookjesachtig, goudkleurig licht over de heuvels. Strogeel en zongedroogd door de onbarmhartig brandende koperen ploert. Een gesel in hoogzomer, dé reden waarom hier een ander ritme telt. Vroeg opstaan om te werken op het land in de frisheid van de ochtendkoelte. Terwijl de maansikkel treuzelend vervaagt, alsof hij aan bloedarmoede lijdt. 

Net een versleten hangmat, opgespannen tussen verblekende pinkelende sterren. Opeens wordt de hemelkoepel kleurig opgelicht met een zwak schijnsel van de opkomende zon. Betoverd door de overweldigende natuur, ongecompliceerd levensgeluk dat niet te koop is. ‘s Middags tijd om uitgebreid te lunchen met kleine geneugten, petiscar wat smullen betekent van kleine hapjes. 

Overdenking

Kleine hapjes, vergelijkbaar met Spaanse tapas, maar dan in traditionele Portugese smaken. Lui zijn op deze manier lijkt mij geen slechte eigenschap. Eerder vreugdevol in een wereld vol met lieden die zichzelf uit de naad werken. Kortom, is dit type van luiheid nou echt zo erg, vraag ik mijzelf af.

Trouwens, niets doen op zijn tijd is gezond en dan bedoel ik niet: fout-lui-zijn. Dat wil zeggen leven met de instelling liever lui dan moe. De Alentejo ligt mij, past als een jas die gegoten zit, begrijpelijk dat sommigen een vergelijking trekken met Toscane.

Dezelfde glooiende heuvels, dezelfde koppige karakters, dezelfde passie voor lekker eten en drinken. Wijn in overvloed hier voor een schappelijke prijs om je saudade te verdrinken. Gehecht aan familiebanden met de belofte van liefde en steun in het dagelijks leven.

Zo hoef je geen oosterse filosofie te omarmen om orde en rust te scheppen in je bestaan. Eén theelepeltje bewustwording is al genoeg om het geheim te ontsluieren die Alentejano-levenslust voedt. De waarde van eenvoud: het korte aardse bestaan vol van dingen waar je blij van wordt. 

Kwestie

Wetenschappers weten nog steeds niet veel over luiaards. Beesten met een topsnelheid van een meter in anderhalve seconde. De langzaamst bewegende zoogdieren op aarde, schrijft Marilyn Sheridan in het tijdschrift Nature.

Het woord “luiaard” komt van het woord slouthe of slewthe, dat indolentie, luiheid, traagheid of loomheid betekent, en heeft ertoe geleid dat luiaards eeuwenlang werden gestereotypeerd als wezens met een gebrek aan motivatie. Citaat: Marilyn Sheridan.

Waardering voor klein plezier, herinnert mij aan een zinspreuk, uitgeschreven op een bord aan de muur van een gastvrij tapasrestaurant in Arraiolos: ‘Republica do Petisco’.

Het beste sociale netwerk is nog steeds, een tafel omringd door vrienden, in het gezelschap van een goede wijn. Geniet! Waardeer! Goede eetlust!

Natuurlijk ook in de dierenwereld bestaan soorten die liever lui dan moe zijn. De mens is een gewoontedier, uiteraard moeten wij ons leven biet door luiheid laten overnemen. In deze turbulente wereld die zo divers is, tegelijk vreemd, soms wreed, maar ook mooi en stressvol. 

Onze levenshouding, een onderwerp dat serieuze aandacht verdient, tja, luiaards.