Het haantje..

In 1986 bezochten mijn vrouw en ik met onze zonen, het Noord-Portugese Barcelos voor het eerst. En daar, op de allergrootste markt van de Minho, werden we geconfronteerd met honderden van klei gebakken haantjes in uitbundige kleuren. Mijn jongste zoon Melle was toen 7 jaar oud en hij toonde een bijzondere belangstelling voor die haantjes. Terug op de camping begon hij meteen te tekenen en te kleuren.

Trots toonde hij mij zijn tekening, die weliswaar heel gedetailleerd was, maar waarbij hij naar mijn idee niet de goede kleuren had gebruikt. Ik dacht namelijk dat de haantjes volledig rood waren en hij had ze zwart gekleurd met allerlei rode en gele accenten. Het resultaat was prachtig en ik braveerde hem uitbundig, toch wilde ik weten of mijn kortetermijngeheugen mij in de steek had gelaten en met een smoes reed ik nog een keer naar de markt, kocht een haantje van Barcelos en zag meteen dat Melle het haantje heel goed had bestudeerd; dus de juiste kleuren had gebruikt. Toen ik hem het haantje overhandigde zei hij: ”Nou kan je mooi vergelijken”, want hij had mijn aarzeling bij het zien van de tekening onmiddellijk geregistreerd.

Nog steeds bewaar ik die tekening en ook hij heeft het haantje van Barcelos nog altijd.

Omdat het haantje hét nationale symbool van Portugal is, wilde ik wel eens weten waar het vandaan kwam en waar het voor staat.

De legende

Heel lang geleden vonden er in het plaatsje Barcelos diefstallen plaats die niemand kon oplossen. De onbekende dief opereerde zodanig brutaal, dat de inwoners van Barcelos bang werden. Iedereen verdacht de ander, maar het leverde geen dader op. Tot er op een dag een pelgrim het dorp binnenkwam. Hij was onderweg naar Santiago de Compostela. Onmiddellijk werd er over de onbekende geroddeld en niet veel later werd hij beschuldigd van de diefstallen en in de gevangenis gesmeten.

Tegenover de politie verklaarde de pelgrim niets met de diefstallen te maken te hebben. Hij was immers onderweg naar Spanje en de diefstallen vonden plaats voordat hij in Barcelos was aangekomen. Nou, dan had hij zeker buiten Barcelos geslapen, of op een geheime plek in het dorp en van daaruit de diefstallen gepleegd. De dorpelingen hadden argumenten genoeg om de arme reiziger te beschuldigen. De politie liet hem natuurlijk niet vrij want ze waren al blij dat ze een verdachte hadden. Ze stelden hem in staat van beschuldiging en uiteindelijk veroordeelde de rechter hem tot de galg. Dat gebeurde in die tijd kennelijk voortvarend. De pelgrim smeekte de rechter om nog één keer naar hem te luisteren, maar die had er weinig zin in.

Uiteindelijk mocht hij komen praten tijdens de lunch van de rechter. Ook daar wees de rechter alle redenaties van de pelgrim af als onzin en hij greep zijn gebraden haan om met de lunch te beginnen. Dat was ook het teken dat het gesprek was afgelopen. De pelgrim dacht aan de heilige Jacobus naar wiens plaats hij onderweg was en voelde zich gesterkt. Uit naam van San Tiago (Heilige Jacobus) riep hij uit dat de gebraden haan op de tafel van de rechter zijn onschuld zou bewijzen. De rechter keek eerst verbaasd toen de pelgrim voorspelde dat de haan drie keer zou kraaien als hij daadwerkelijk zou worden opgehangen. De rechter bekeek de gebraden haan op zijn bord en sloeg voorover van het lachen. Hoe kon een gebraden haan zonder kop nog kraaien. Na de hilariteit over de opmerking van de pelgrim maakte de rechter duidelijk dat er niets veranderde aan de veroordeling en liet hem wegvoeren. Toch durfde de rechter de gebraden haan niet op te eten.

Toen de pelgrim aan de galg hing bleek dat Tiago, het hulpje van de beul, een verkeerde knoop in de strop had gelegd, zodat de pelgrim wel hing maar niet werd gewurgd. Op datzelfde moment sprong de gebraden haan op van het bord van de rechter, kraaide drie keer en plofte weer neer. De rechter schrok zich kapot en realiseerde zich dat hij iemand ten onrechte ter dood had veroordeeld. Hij rende naar de executieplaats en ontdekte tot zijn opluchting dat de pelgrim door de foute knoop nog leefde. Hij liet de pelgrim losmaken en schonk hem de vrijheid.

Vanaf dat moment staat de “Haan van Barcelos” voor geluk, integriteit, vrijheid en vertrouwen.

De moraal van dit verhaal is dat achter ieder gebraden haantje een foute beslissing of een heel verhaal kan zitten.