De meeste lezers hier zullen het bidet automatisch associëren met de Portugese badkamer. En dat is begrijpelijk – het bidet is in Europa voornamelijk in de zuidelijke landen te bezichtigen, Portugal, Spanje, Italië en (Zuid-)Frankrijk.
Zoals voor velen geldt, was het in Portugal dat ik voor het eerst een bidet zag. Tot die tijd had ik geen enkel contact gehad met dit rare object dat altijd zijn plaats inneemt naast de toiletpot. Na enkele jaren badkamers te hebben geobserveerd van Portugese vrienden en kennissen, van zowel traditionele als moderne huizen, ben ik uiteindelijk aan het fenomeen gewend geraakt: een badkamer is nu niet compleet zonder bidet.
Het bidet bestaat in de meerderheid van Portugees huishoudens sinds begin jaren ’70, de periode van de werkmigratie van Portugezen naar Frankrijk. Er wordt gezegd dat de Portugese migranten dit nieuwtje hebben geïmporteerd vanuit Frankrijk, samen met de croissant en andere delicatessen. Niemand weet zeker of dit verhaal klopt, maar de Franse uitspraak van ‘bidé’ lijkt toch in die richting te wijzen.
Het bidet werd snel geïntegreerd als een van de objecten in de kleurige badkamers van die tijd. Nu nog kun je in sommige traditionele huizen badkamersanitair vinden in volledig roze, bruin, blauw of groen. Soms zelfs compleet met bijpassende azulejos op de muren. Het waren daadwerkelijk pochbadkamers!
In ieder geval was het bidet destijds blijkbaar een grote hit, want het is sinds 1975 wettelijk vereist. In op zijn minst één badkamer van elk Portugees huis moet een bidet geïnstalleerd zijn – een voorzorgsmaatregel voor hygiëne in ‘moderne’ tijden. Deze regel werd tot op heden toegepast en nauwkeurig nageleefd tijdens de vergunningaanvraag van de bouw: zonder een bidet ingetekend in de badkamer werd een project niet goedgekeurd, en geen bidet te zien tijdens de inspectie betekende geen woonvergunning.
Dit natuurlijk tot grote ergernis van vele niet-Portugezen die het avontuur aangaan van bouwen in Portugal. Vaak worden er vragen gesteld over de noodzaak van het bidet en complexe schema’s voorgelegd over hoe het misschien tóch te vermijden is… meestal tevergeefs. Het gaat immers over (op zijn minst) twee vierkante meter die je moet toevoegen aan een badkamer, om zowel het bidet als de benodigde toegevoegde rolstoeltoegang (verplicht sinds 2006) netjes in het project te passen. Ruimte die liever anders benut wordt.
Uiteindelijk is een bidet een kostbare investering, vooral als je het niet gebruikt. Dit brengt ons op een interessant (keer?)punt. Want blijkbaar zijn het niet alleen de niet-Portugezen die geen interesse hebben in het bidet, ook de jongere generatie Portugezen ziet het bidet niet zitten. In de laatste jaren zag ik steeds vaker dat het bidet niet langer een zeepje of handdoekje had liggen. Soms wél een laagje stof. Af en toe een paar sokken of een rol wc-papier. Het bidet is nu vaak een ovale bergschaal met een kraantje geworden. Langzaam maar zeker werd het geliefde object een overlast.
En dus tijd voor verandering: nieuwe bouwregels met vereenvoudigingen zijn vastgesteld dit jaar! Het bidet is niet langer vereist.
Meteen verscheen er een golf aan advertenties op verkoopwebsites . Bidets, zowel nieuw als tweedehands, soms voor maar een paar euro op te halen in diverse regio’s van Portugal. Maar vrees niet, in het geval dat je een bidet-voorstander bent, deze blijven nog beschikbaar bij sanitairleveranciers, nu ook in een nieuw formaat. Bijna alle grote merken hebben toevallig begin 2024 een nieuw product op de markt gebracht: bidet en toilet in één. Het zo genoemd ‘smart toilet’ heeft diverse reinigingssystemen, een verwarmde bril en het gemak van wifi. Het belooft beter te reinigen dan een bidet en sneller dan een douche, mét afstandsbediening en je hoeft nooit meer wc-papier te gebruiken. (Wat je op afstand zou willen bedienen in dit mirakel is nog onbekend voor mij).
Het is wellicht de toekomst van het bidet, een eenheid vormen met het onmisbare toilet. Makkelijk en ruimtebesparend. Zal dit nieuwe sanitairstuk de plaats innemen van de oude en vertrouwde bidets en toiletten in Portugal? Misschien, in een verre toekomst. Want voor de prijs van een tweedehands auto zie ik dat niet zo gauw gebeuren.
Op wikihow staat een uitgebreide handleiding (in het Nederlands) voor het bidetgebruik.
Portugal Portal publiceerde in 2023 een interview met Dominika van Eenbergen en Décio Nascimento van d.architects.
Heel boeiend artikel! Een paar aanvullingen.
‘Zoals voor velen geldt, was het in Portugal dat ik voor het eerst een bidet zag’
Het zou mij niet verbazen als bleek dat nog veel meer mensen het bidet van vakanties in Frankrijk kennen. Zoals ik, dus toen ik voor het eerst in Portugal kwam (in 1985), dacht ik bij het zien ervan alleen maar: ah, die hebben ze hier dus ook.
Overigens is er bij openbare (dames)toiletten vrijwel altijd ook één toilet met bidet.
‘twee vierkante meter … toevoegen aan een badkamer, om zowel het bidet als de benodigde toegevoegde rolstoeltoegang … netjes in het project te passen’
Dat zijn twee verschillende dingen. In een privéwoning vergt een bidet niet meer dan een halve vierkante meter. Een rolstoeltoegankelijk toilet is niet substantieel groter door het bidet, maar doordat er met een rolstoel gemanoeuvreerd moet kunnen worden.
Nederlandse vrienden die sinds vijftien jaar in Portugal wonen, gebruiken voor het bidet de woordkunstige bijnaam poezenpoetsplaats. Want je kúnt wel je voeten wassen in een bidet of er een handwasje in doen, maar daar zijn ze niet voor bedoeld. Daarom willen preutse Amerikanen geen bidet (evenmin als een urinoir trouwens) in hun badkamer – veel te confronterend. Hè bah.
Ze bedoelt natuurlijk veel van de lezers hier, dit is Portugal portaal niet Frankrijk fanaten. Ik ken het bidet ook van Portugal. Dat snapt toch iedereen.
Natuurlijk doelt Dominika van Eenbergen op lezers van Portugal Portal, dat snap ik inderdaad wel 😉 Maar ik dacht aan lezers die vóór ze Portugal ontdekten in Frankrijk, Spanje of Italië geweest waren en het bidet daarvan al kenden. In mijn geval was het Frankrijk – zonder nu direct FrankrijkFanaat te zijn 🙂 noch SpanjeSlaaf of ItaliëIdealist trouwens …
Als geboren niet preutse Amerikaan gebruik ik het bidet – pony genoemd – om mijn voeten te wassen. Ik was verbaasd, het was in 2021, dat ik steeds meer pony’s in Amerikaanse huizen zag. Toen ik aan een Amerikaanse vriend vroeg waarom er ineens een bidet in zijn toilet stond zei hij: ‘ Bidets worden in de VS steeds populairder. In 2020 was er ineens niet genoeg toiletpapier en als hygiënisch Amerikaan wilde ik een bidet proberen. Als je het vreemd vindt een pony te proberen, vraag je dan af of er iets mis is met het wassen van je gezicht. Dat was om een lach te ontfutselen. Gelukt cowboy.
Leuk Robert! Ik wilde trouwens niet suggereren dat alle Amerikanen preuts zijn, dat zou een generalisatie zijn. En ik moet eerlijk bekennen dat ik niet wist dat het bidet in de VS sinds de corona-epidemie populairder geworden is. Ik ben wel heel benieuwd waar de bijnaam ‘pony’ vandaan komt.
Janwillem,
Ondanks dat Amerikanen preuts zijn – het verbieden van boeken met een seksuele inhoud of thema’s als seksualiteit, genderidentiteit en ras op scholen en uit bibliotheken verwijderd worden, ook kunst die dezelfde thema’s hebben – was ik verbaasd over de bidet. (Mijn landlord toentertijd 70 jaar had een naaktportret geschilderd om zijn talent te tonen aan de docent schilderen. Hij mocht niet meer terugkomen.) De bidet mocht.
Het Franse woord bidet betekent pony – het verwijst naar de manier waarop men plaatsneemt: een been aan elke kant, net zoals bij het berijden van een pony. Of je daarbij met je hoofd naar de kraan of juist de andere kant zit, verschilt per persoon.
Groet.
Ah, bon! Weer wat geleerd, dank Robert. Groet!
Bidet is Frans voor klein paadje. Niet steeds een pony dus.
Bidet is een Frans zelfstandig naamwoord met als etymon *bid-. De term duidt een klein sterk paard aan, en dikwijls meer bepaald een koerierspaard. (Wikipedia)
Het bidet is nochtans heel praktisch om na een hele wandeling langs het strand of stofferige wandelroutes je vuile voeten te wassen voor je slapengaat in frisse lakens …
Belangrijk artikel. Het bidet is primair ‘ontwikkeld’ voor de bipshygiëne, voor precies daar waar wc-papier onvoldoende bereik en reinigend effect heeft; nog steeds een taboe-onderwerp overigens; het bidet is er niet om je voeten in te wassen, of afgeknipte teennagels en voeteczeem in de laten verdwijnen.
De moderne dubbelwc is heel fijn, dat is ook te horen in het lied dat Frans Bauer zong, op de muziek van Heb je even voor mij, in de tvshow ‘Even tot hier” naar aanleiding van het moderne Japanse toilet “Nooit meer vegen voor mij, na die trui die ik brei. Eerst komt het spoelen, oh oh o. Dat moet je voelen Oh oh o. Enzovoort, hilarisch.
Misschien is die nog terug te zien op YouTube. Zou ik zeker doen.
De informatie in het artikel is niet geheel juist. Het klopt dat de badkamers door de wetgeving (m.b.t. rolstoel draaien) groter moet zijn. Er moet nl. een toilet, wastafel en (ruimte voor) een ligbad zijn alsmede een cirkel van 1,5 meter om een evt. rolstoel te draaien. In de praktijk dus minimaal 7 m2. Ik heb mijn huis gebouwd in 2004 en er was geen verplichting voor een bidet, is er ook niet ingezet en bij de inspectie gaf dit ook geen enkel probleem.
Na lezing van de voorgaande reacties is het tijd om een ander geluid te laten horen op de bijdrage “Het einde van het bidet”:
tien jaar geleden geëmigreerd vanuit Nederland naar Portugal betrok ik een huis, met in de badkamer een bidet. Nieuwsgierig naar de ervaring van het daadwerkelijk gebruik van dit volgens Wikipedia “lage onderdeel van het sanitair of een type wasbak voor het wassen van de uitwendige geslachtsorganen of de anus”, raakte ik vervolgens al snel verknocht aan de oorspronkelijke bedoeling van dit meubelstuk, zijnde een uitstekend alternatief in plaats van de papieren methode.
Eén rol toiletpapier produceren kost meer water dan de 20 centimeter natuur schoonspoelen.
Inderdaad kost productie veel water. Bovendien wordt in het artikel voorbij gegaan aan de stinkende emmers op toiletten van voorzieningen die slechts aangesloten zijn op een septische tank en waar papier niet in de afvoer mag komen. Buiten de grote steden zijn er weinig riolering systemen.
voor wie geen bidet wil of een dubbelwc te prijzig vindt is er nog de kleine douche naast de wc aan de muur te plaatsen
super handig en het zelfde effect als een bidet maar veel minder ruimte in beslag nemend.
mara
https://youtu.be/70qfw451mtM
Ik vind het bidet een nuttig accessoir.
Ik denk dat er niet veel artikelen geschreven zijn over het bidet en zijn gebruik hiervan. Maar ik heb dit artikel met belangstelling gelezen. Gezien de reacties, ben ik niet de enige. Dus bedankt Dominika. Ik kende de bidet al een hele lange tijd die we tegen kwamen in Frankrijk. Als ik in Nederland verblijf, mis ik de bidet, die ook inderdaad hier in mijn woning aanwezig is. Ik wist dat dit in Portugal jarenlang verplicht was om tenminste in een badkamer een bidet te hebben. Daarentegen was ik niet op de hoogte, dat sinds enige tijd, een bidet niet meer verplicht is. Maar inderdaad er zijn massa`s mensen die er nog steeds van uitgaan, dat een bidet bestemd is om je voeten te wassen. Daarom is de omschrijving zoals in Wikipedia vermeldt, zeer duidelijk.
Ik vind het een zeer goed iets dat het er is.
Veel beter om de poep proper te maken dan het schurende wc papier.
Ik mis het zelfs als ik bv op café / restaurant / warenhuis en noem maar op geen bidet heb naast de wc.
Ik wil liever een zacht wasje dan een droog lapje.
Tav Yvonne Koster, PAS OP het is nog steeds verplicht hoor, de kentering is er nog niet.