Op ons eilandje voor de kust van de Algarve in Portugal gold de lockdown vanaf het begin van de coronabesmettingen. Portugal was er vroeg bij en onze vlucht naar Nederland werd eind maart 2020 al gecanceld. Wij verbleven langer dan voorzien op het zonnige eilandje Armona.
De coronamaatregelen hebben ook op ons eiland invloed op het gewone leven. Er wonen maar weinig mensen permanent in Armona. Bezoekers worden er geweerd uit angst voor besmettingen. De beperkingen zorgen ervoor dat ik er niet op uit kan om me uit te leven in een of andere bouwmarkt. Dat soort winkels zijn gesloten.
Tuinieren
Opeens worden andere zaken belangrijk, de tuin om ons huis bij voorbeeld. Nu ja, tuin, stukje eiland, is een betere omschrijving. Op Armona zijn er geen tuinen bij de vakantiewoningen, omdat het merendeel van de eigenaren hier niet permanent woont en omdat op zand nu eenmaal niet veel wil groeien. Bedenk daarbij de zomerse hitte en het semi-woestijnbeeld is compleet. Dat veel mensen toch proberen om iets van het zand om het huis te maken is bewonderenswaardig. Ik zou normaal gesproken nooit iets aan een tuin hebben gedaan, maar In de coronatijd is iedere klus een afleiding en dus stort ik mij op ons sterk verwaarloosde stukje eiland. Waar is buurman Piet uit Ten Post als je hem dringend nodig hebt?
Het is een hele klus geweest, maar nu staat de picknicktafel in de schaduw van de mimosa zich voor te bereiden op een hete zomer en ziet de tuin er prachtig uit. Van de weeromstuit wordt mijn tuingevoel steeds sterker. Niet alleen mijn tuingevoel, maar ook mijn behoefte naar meer en meer.
Meer bloeiende planten, meer struiken, meer kruiden. En omdat ik ze niet kan kopen moet ik creatief denken om er toch aan te komen. In mijn geval betekent dat planten opkweken uit pitten.
Broedplaats
Alle pitten van het fruit dat we op het eiland in het winkeltje konden kopen werd beoordeeld op de mogelijkheid van voortplanting. Sinaasappel-, mandarijn-, kumquat- en citroenpitten lagen wekenlang tussen twee vochtige blaadjes keukenpapier in een afsluitbaar plastic zakje te wachten op effect in de vorm van wortels. Je moet de pitten wel eerst ontdoen van de harde buitenschil.
Na een week of drie in het donker op een warme plek schieten de pitjes wortel. Ik stop ze voorzichtig in een couveuse, een plastic bakje vol met vochtige aarde dat afgedekt kan worden. Na nog een paar weken zijn het heuse plantjes. Ze worden van elkaar gescheiden en beginnen hun solo-avontuur in een bloempot.
Inmiddels heb ik ook zaden kunnen kopen. In een grote bak staan tijm, koriander en oregano. Munt is een woekeraar, dus die staat voor straf in een aparte bak. Mijn experimenten nemen zo langzamerhand vormen aan, die mijn medebewoners van het eiland met meelij vervullen. Niets is meer veilig voor mijn plantlust.
Ook voor de groente in de keuken sluit ik mijn ogen niet. Teentjes knoflook stop ik in een pot en na een paar weken zie je al mooie groene uitlopers. Stop gemberwortel een paar uur in een bakje water en je ziet de ogen dik worden. Met de ogen omhoog kun je ze meteen in de grond stoppen.
En wist u dat de goudbes, dat oranje besje in een lampionnetje, heel makkelijk uit zaad is te vermeerderen? Ik heb de zaadjes van een besje per ongeluk in de potgrond laten vallen en daarna toch maar met aarde bedekt en een weekje later stonden kleine blaadjes al boven de aarde.
Welke pitten zullen nu mijn belangstelling krijgen? Als ik lig te pitten droom ik er zelfs over.
Pitten uit citrusfruit
Bij het eten van een sinaasappel, die hier overigens verrukkelijk zijn, keek ik naar de pitten in een van de parten en vroeg me af of ik er niet wat mee kon doen. Kan je een sinaasappelboompje kweken uit een pit. Het antwoord is ja. Ik heb het gedaan en het lukt. Ik zal uitleggen hoe het kan, hoewel ik verwacht dat veel lezers mij zijn voorgegaan. Maar goed, dit is wat ik heb gedaan.
Gebruik pitten die net uit de sinaasappel, citroen, of mandarijn komen.
- Haal heel voorzichtig vanaf het puntje van de pitten de buitenste schil eraf.
- Leg de overgebleven pitten op een keukenpapier en maak dat nat met een plantenspuit.
- Vouw het keukenpapier met de pitten ertussen zo, dat het past in een afsluitbare plastic zak. Bevochtig zo nodig, maar maak het niet kletsnat.
- Leg het zakje op een donkere warme plek en wacht 2 à 3 weken.
- Het resultaat moet zijn, dat er een of meer piepkleine worteltjes aan de pitten zijn gegroeid.
- Vul nu een bakje met vochtige aarde, maak de aarde rul en plaats de ontkiemde pitten voorzichtig in de rulle aarde en dek het bakje af met keukenfolie. Controleer regelmatig of er condens onder het huishoudfolie zit, want dan is er voldoende vochtigheid. Zo niet, bevochtig dan de aarde opnieuw met de plantenspuit.
- Na een paar weken zijn er kleine plantjes uit de kiem gegroeid. Er is waarschijnlijk verschil in groei tussen de jonge plantjes. Wacht tot ze een centimeter of 10 hoog zijn en plaats ze dan in nieuwe schone grond op een lichte plek voor verdere groei.
Lien zegt
Jammer dat je geen Hendrik Jan heet maar Koert. Heb het artikel weer met veel plezier gelezen. In gedachten zie ik je in de weer met al die potjes en zakjes. Succes
Koert Pasveer zegt
Het kweken van planten is wel een beetje tanend, Lien. De ’tuin’ rondom het huis hier is wel een bloemenzee geworden. Die blijft gelukkig wel.
Joyce Hidskes zegt
Prachtig artikel!!! Denk ook aan eetbare bloemen.
Koert Pasveer zegt
Dankjewel Joyce. Eerlijk gezegd heb ik nooit aan eetbare bloemen gedacht. Vroeger heb ik wel bloemen van de courgette in een papje gedoopt en krokant gefrituurd, maar verder gaat mijn kennis over eetbare bloemen niet. Heb je suggesties?
Els zegt
Heel leuk en leerzaam artikel Koert! Dank je wel! Ikzelf ben ook veel bezig met het kweken uit zaden, pitten en stekjes! Gewoon heel leuk om te doen.
Geeft zoveel voldoening! Dat zal jij ook wel ervaring hebben. Die rustige corona lockdown tijd is toch nog wel ergens goed voor geweest! Jij hebt toch maar je paradijsje helemaal zelf “from scratch” gecreëerd! Kan je er al in zitten genieten van een eigen sinaasappel? Veel plezier!
Koert Pasveer zegt
Na de corona lockdownperiode is het wel een beetje afgelopen met het kweken uit pitten, maar de tuin is gebleven en inmiddels aangesloten op een uitgebreid irrigatiesysteem. Daardoor doet ook een verblijf in Nederland weinig schade aan de planten door de zomerse hitte en de zandbodem van het eiland.
En ja, dit voorjaar de eerste sinaasappel van eigen bodem gegeten. Zuur niet te geloven, helaas. Volgend jaar hoop ik op zoetere exemplaren.
sjuul zegt
Leuk verhaal.
Ik zou niet zonder een tuin kunnen. Zelfs, hier in het koude, natte Nederland. Eetbare planten, bloemen, driekleurig viooltje, vlier, Oost-Indische kers, de bloemen van pompoen e.a. van die familie, smaken ook heerlijk en schijnen goed voor je huid te zijn, als je ze eet.
Nu weet ik niet of vlier en viooltje het overleven zal, op jullie tropisch zandeilandje…
Bloemetjes van salie, rozemarijn, tijm, die zouden het wel moeten kunnen doen, op jullie eiland.
Bedankt voor het mooie verhaal.
Koert Pasveer zegt
Dank voor je reactie.
Wat ik hier wel heb staan, zijn de keukenkruiden munt, thijm, rozemarijn, laurier en sereh (citroengras). Vlierbes heb ik – voorzover ik weet – nog nooit gespot in de Algarve. Ik dacht zelfs dat vlier het in het zuiden niet zou doen, tot ik een artikel las van Winy Schalke in Portugal Portal over gefrituurde vlierbloesem. Het moet er dus wel zijn.
Hanneke Rijkelijkhuizen zegt
Dank je wel voor je ontzettend leuke artikel, Koert!
Koert Pasveer zegt
Leuk om te horen Hanneke. Uiteindelijk schrijf je ook voor waardering op je artikel.
Jolanda Bouwman zegt
Wat een leuk inspirerend verhaal Koert!
Ik deel je passie, omdat wij vaak in Olhão wonen & Armona ook graag bezoeken, zou ik het leuk vinden jullie mooie tuin een keer te bewonderen…?
Mocht je nog iets missen van bepaalde zaden ik wil ze voor je meenemen & ben zelf begonnen met de pit van de avocado maar zie nog niet veel verschijnen in de pot.
Boa semana!
Jolanda