Elvas

Kandidaat voor de werelderfgoedlijst van UNESCO

Elvas is een stad waar je al snel langsrijdt op weg naar andere bestemmingen maar dit keer hadden we daar afgesproken, als gidsen van de Alentejo, om onze kennis te verdiepen. Het was een hele openbaring voor mij, een stad die veel te bieden heeft op verschillende manieren.

door gastschrijver Lucia van der Feltz

Wie de stad gesticht heeft is onduidelijk, de Romeinen hadden hier misschien een versterking, dat is niet helemaal zeker, wel dat de stad in 1229 definitief tot het Portugese koninkrijk is gaan behoren. In 1513 werd het een stad en van 1570 tot 1882 was het een bisschopzetel.

Omdat het een grensstad is, is Elvas vaak het toneel geweest van strijd. In de veertiende eeuw heeft de stad verschillende keren een beleg doorstaan. Na het verlies van de onafhankelijkheid in de zestiende eeuw werd de stad veroverd door de hertog van Alva, ons allen bekend.

In 1640 werd João IV in Elvas tot koning uitgeroepen. In de jaren daarna werd Elvas verschillende keren belegerd door de Spaanse troepen. In 1659 werd de heroïsche slag om Elvas geleverd die genoemd wordt: “Batalha de linha de Elvas”. Drie maanden lang werd de stad belegerd en met een toegeschoten leger vanuit Estremoz, na een bloedige slag, ontzet.

Aquaduct

Het grote embleem van Elvas is het aquaduct da Amoreira, genoemd naar de plek waar het water vandaan komt. In 1542 was het voor een groot gedeelte klaar en het geld was op. Uiteindelijk werd het pas in 1620 in gebruik genomen. In de zeventiende eeuw werd er een grote cisterne aan toegevoegd zodat de stad minder kwetsbaar was wat betreft de watertoevoer.

Het toeristenbureau ligt aan het plein waar de vroegere kathedraal aan staat, nu de kerk van Nossa Senhora de Assunção. Daar kun je allerlei informatieve folders ophalen over de stad en een kaart waar duidelijk alle belangrijke punten op staan aangegeven.

Moderne kunst

Het museum van moderne kunst waar alleen Portugese kunstenaars hun werk tentoonstellen, is ook een bezoek waard. Ga dan helemaal naar de bovenste verdieping waar een restaurant is met een terras waar je een schitterend uitzicht hebt over de stad.

Stadswandeling

Het is aan te bevelen om als eerste te beginnen met een wandeling over de stadsversterkingen. Laat de auto buiten de stad staan en ga de stad binnen bij het hotel Sõa João de Deus. Houd links aan en loop over de wallen, naar een mooi kapelletje naast een “paiol”, een munitieopslagplaats.

Je komt langs allerlei voormalige militaire gebouwen waarvan er op het moment veel te koop staan. Elvas is geen legerplaats meer. Het leger is nu geconcentreerd in Estremoz.

Alsmaar doorlopend kom je bij het kasteel waar weer een mooi uitzichtspunt is. Vanaf daar kijk je op de Engelse begraafplaats, daar zijn drie militairen begraven die gevallen zijn in wat bekend staat als de “oorlog van de sinaasappels” (1801) tegen Spanje en waarbij Olivença in Spaanse handen viel, en tot nu toe niet terug gegeven is aan Portugal. Wat wel gemoeten had want internationaal is bij het verdrag van Parijs en Wenen (1814 en 1815) besloten dat Spanje Olivença onterecht behield en moest teruggeven. Dit wordt nog elk jaar onder de aandacht van de Spaanse regering gebracht zodat daarmee de rechten niet verjaren. De begraafplaats is geadopteerd door de Engelse gemeenschap in Portugal die voor het onderhoud zorgt en nu ook de kleine kapel ernaast zal gaan laten restaureren.

De voormalige kathedraal, het militaire museum in het fort van Santa Luzia, het andere fort, Fort van Graça, de Moorse stukken muur, er is het een en ander te zien.

Stadsversterkingen

Maar wat de stad kandidaat maakt om op de wereldranglijst van UNESCO te komen zijn de enorme versterkingen. Versterkingen uit verschillende eeuwen waar ook de Nederlandse militaire architect Cosmander uit de zeventiende eeuw aan gewerkt heeft. Versterkingen die nergens anders in Europa zo groot en zo volledig bewaard gebleven zijn.

Meer informatie

• Toeristenbureau van Elvas: Telefoon 268 622 236
• Miguel Antunes, plaatselijke gids, rondleidingen op afspraak: Telefoon 933 259 036
• website gemeente Elvas