Een woordje Portugees spreken

Bij wonen in Portugal hoort natuurlijk een woordje Portugees spreken. Ongeveer 23% van de Portugezen spreekt Engels of begrijpt het als ze het horen. Dit hangt uiteraard af van leeftijd en opleiding. Ook speelt de locatie een rol: in de grote steden spreekt men eerder en beter Engels dan op het platteland. En als je meer dan wat ‘horeca-Portugees’ wilt spreken? Waar kun je dan terecht?

Mijn passie voor Portugees begon lang voordat ik in Portugal ging wonen. Als twaalfjarige wist ik al dat ik op mijn achttiende naar Portugal zou emigreren. Rondom mijn twaalfde jaar begon ook mijn zelfstudie Portugees: ik keek naar kinderfilms, luisterde naar liedjes, las boekjes en deed de oefeningen uit het Portugese-taal-leren-zelfstudieboek van mijn ouders. Maar omdat ik op de middelbare school ook de talen Engels, Frans en Duits moest leren was dat lastig te combineren met Portugees leren. Na jaren op beginnersniveau te hebben getobd en gedobberd, ben ik me vanaf mijn zestiende serieus op het Portugees gaan toeleggen. Ik leerde werkwoorden en probeerde mijn vocabulaire uit te breiden.

Omdat ik nooit een officiële cursus deed had ik geen flauw idee van het taalniveau dat ik beheerste. Nadat ik een paar maanden in Lissabon woonde vond ik het tijd worden om een taalcursus te doen.

Lusa language school

De website van de Lusa Language School in Lissabon ziet er goed uit en het aanbod van cursussen is overweldigend. Omdat spreken nooit een onderdeel is geweest van mijn zelfstudie vind ik het belangrijk een studie op locatie te volgen. Ik kies voor een parttime cursus van 19:00 tot 21:00 uur op de dinsdag en de donderdag. De cursus duurt vijf weken en kost EUR 170. Ik laat mijn contactgegevens achter op het contactformulier via de site en krijg vrijwel direct een e-mail terug met een test dat meer duidelijkheid zal geven over mijn taalniveau.

Gramática Ativa 1

Op 15 februari is het zover. Vanaf het metrostation Cais de Sodré loop ik langs cafeetjes, barretjes en restaurants vol met toeristen in vijf minuten naar de talenschool. Als ik de deur opendoe zie ik een lift en een trap. Ik neem de lift naar de derde verdieping.

Ik word naar een hoog en wit lokaal gestuurd. In het midden staat een grote witte tafel waaraan ongeveer twaalf mensen al klaar zitten. De lerares staat voor een whiteboard. Ze begroet ons en deelt ons op in groepjes van drie. Ik zit in een groepje met vrouwen: iemand uit Zuid-Afrika en een uit Berlijn. De lerares schrijft een aantal standaardzinnen op: Como-te chama? De onde és? Quantas linguas falas? etc. Ik moet even wennen, maar als ik vastloop of iets niet begrijp schiet iedereen mij te hulp. De vrouw uit Zuid-Afrika ziet de cursus volgens mij niet zitten. Ze doet alsof ze wordt gebeld, zegt dat er thuis een probleem is, excuseert zich en komt nooit meer opdagen.

Toevallig weet ik het, maar voor veel cursisten komt het als een verrassing dat Portugezen Nederlandse steden als Rotterdam en Amsterdam veranderen in Roterdão en Amesterdão. Net zoals wij Lissabon zeggen en schrijven in plaats van Lisboa.

In de eerste les maken we kennis met de werkwoorden ir/ser, estar en ter in de pretérito perfeito simples. Het huiswerk sluit hierop aan, we maken een opdracht uit het boek Gramática Ativa 1 waarin de werkwoorden op de juiste manier vervoegd moeten worden in de zinnen die al gegeven zijn. Bij de volgende les merk ik al snel op dat de verleden tijd veel gebruikt wordt in de spreektaal. Net zoals in het Nederlands: gebruik je om de haverklap: ging, was, had.

Buitenlanders

De tweede les begint met het nakijken van huiswerk. Ik zie dat een aantal mensen niet zijn gekomen en dat er twee nieuwe leerlingen zijn: een jongen uit Frankrijk en een man uit Ierland. Zij moeten zich aan ons voorstellen en andersom. Ik leer veel nieuwe woorden. Ik zit naast de Ierse man en merk dat hij veel moeite heeft omdat de cursus net boven zijn taalniveau is. Wanneer hij ergens vastloopt is het lastig voor de lerares om hem te helpen omdat ze zelf niet goed Engels spreekt, met de andere leerlingen heeft ze minder moeite omdat ze het Frans en Spaans wel beheerst. Daarom help ik hem zo nu en dan. Ik wil niet te veel voorzeggen, maar dat is lastig omdat hij heel zenuwachtig wordt als hij aan de beurt is.

Onvoltooid verleden tijd

Na de kennismaking gaan we verder met de vervoeging van regelmatige werkwoorden in de pretérito perfeito simples. In de volgende lessen maken we kennis met 21 onregelmatige werkwoorden, sommige zijn alleen onregelmatig in de verleden tijd, andere zijn onregelmatig in de tegenwoordige en de verleden tijd. We krijgen een handig overzicht waarin we alle werkwoorden overzichtelijk kunnen leren. Het huiswerk sluit hierop aan.

Persoonlijke voornaamwoorden

Na het leren en gebruiken van de werkwoorden komen we aan bij een nieuw onderwerp: pronomes pessoais. Zo is eu het sujeito en me het complement indireito. Zoals gewoonlijk oefenen we dit in de les en in het huiswerk. Zelf ken ik dit fenomeen al en is dit niks nieuws voor me. Wel krijgen we als huiswerk een opdracht om een tekst te schrijven over de beste dag in Portugal. Deze opdracht moeten we ook maken aan de eindtoets die bij deze cursus hoort.

In de volgende les maken we kennis met de preposiçao com + pronome (voorzetsel met + voornaamwoord): comigo, contigo, etc. Tijdens de lessen wordt er onderling veel gesproken aan de hand van papieren boekjes die worden uitgedeeld. Naast de grammaticaoefeningen spreken we elke les over ons privéleven, werk, woning en reizen. Daarnaast doen we veel rollenspellen. Hierin leren we praktische stof omdat de lerares elk woord dat wij niet begrijpen uitgebreid uitlegt. In mijn notitieblok heb ik tussen de diverse grammaticaopdrachten ook willekeurige woorden met de vertaling erbij staan.

Toets

Op 15 maart, tevens de één na laatste les, is het tijd voor de toets, een papieren boekje met vier bladzijden vol opdrachten. De onderdelen variëren van een luistertekst met vragen, een leestekst met vragen, grammaticale onderwerpen tot een schrijfopdracht. Voor de toets haal ik een 87,2%, maar nog belangrijker is dat ik stukken makkelijker uit mijn woorden kom. Al na een paar lessen kan ik de bakker vertellen dat ik eerst geld ga pinnen en dan terugkom om hem te betalen en mijn brood mee te nemen, in plaats van met mijn bankpas te zwaaien en até logo te roepen. Ik kan hem nu zelfs zeggen hoe lekker ik het brood vond dat ik laatst bij hem had gekocht.

Noot van de redactie: Je kunt in Portugal lesboeken Nederlands-Portugees bestellen via Amazon Spanje. Klik op deze link voor een lijst van beschikbare lesboeken.