Bureaucratie

Lang leve de bureaucratie! Portugezen noemen het burrocracia, en als je dan weet, dat burro ezel betekent, dan lijkt me de woordspeling wel duidelijk.

De tendens van dit stuk ligt inmiddels wel direct te grabbel. Ambtenaren, liefhebbers, mensen die eraan verdienen, mensen die regelmatig zeggen: “Maar we kunnen toch niet zonder regels?!” ga effen iets anders doen, alsjeblieft, want je gaat niets in dit stukje lezen dat je gaat bevallen. Ezelregelgeving. Waarom bestaat het?

Vergunningen

Wij hebben er 7 jaar over gedaan om alle vergunningen rond te krijgen. Nu was rekken-en-erbij-blijven een enkele keer ook in ons eigen belang, maar de meeste verloren tijd is op conto van de gemeente Soure te schrijven. Zij hebben zeer zorgvuldig steeds alle wetboeken doorzocht om nog eventuele regeltjes te vinden die van toepassing waren, want mochten ze iets overslaan, dan zou dat Hun Verantwoordelijkheid zijn. Oeps!

Er zijn een paar begrippen waar Portugezen en masse allergisch voor zijn. Efficiency is er een van, verantwoordelijkheid ook. Het is wellicht een erfenis van de dictatuur, toen het echt niet leuk was om verantwoordelijkheid te hebben, tenzij het macht was. Als je begrijpt wat ik bedoel.

Verantwoordelijkheid

Dat is al wel lang geleden. 41 jaar geleden vond de Anjerrevolutie plaats, maar de geest wordt doorgegeven van vader op zoon, van moeder op dochter. Tijdens de dictatuur was het al een statement als je zonder stropdas naar je werk ging (als bankklerk), dus dan kun je wel nagaan wat er kon gebeuren als je iets ergers deed dan dat. In Nederland heb je tweede-generatie-slachtoffers hier is het dan zoiets als het tweede-generatie-syndroom.

Hoe dan ook, responsibilidade is een beladen woord en als je het iemand hoort gebruiken, is het meestal niet erg positief. Het is altijd iets om te ontwijken, onderuit te duiken, niet te zien, af te schuiven, weg van te wezen, help! verantwoordelijkheid! Onontkoombaar volgt de vraag: van wie? En: wat nu?

Op die basis is de bureaucratie hier gestoeld. En toen kregen we Europa erbij.

Het is blijkbaar ook zo, dat als je een onderneming wilt beginnen, de gezaghebbende instanties je automatisch zien als een idioot, die er vooral op uit is om de boel te belazeren. Dit is nogal een boude uitspraak, dat realiseer ik me, maar ik kan niet tot een andere conclusie komen als je ziet aan wat voor regels je moet voldoen, waar die ambtenaren allemaal aan gedacht hebben tot aan de maat van het doucheputje aan toe! (En als je een gehandicaptendouche hebt, is het weer een andere maat. Huh?)

Bidet

Het heeft geleid tot belachelijke situaties. Lekker iets drinken in een cafeetje, heel gezellig, totdat je van al die biertjes eens naar het toilet moest en er amper in kwam omdat er per se een bidet moest staan. Ineens stond heel Portugal vol met bidets. Het heeft waarschijnlijk een aantal kleine ondernemers de kop gekost omdat ze die kosten niet konden betalen en nu is het allemaal weer over. Je vindt geen regel meer over die bidets. Ik zal er wel te simpel voor zijn, maar huh?

Op een mooie dag vind je een brief op de mat waarin je gedreigd wordt met gruwelijke boetes en/of sluiting als je niet onmiddellijk al je toiletten van een bidet voorziet, heb je dat gedaan, van je (heel vervelende) neef moeten lenen, boel gedoe gehad, die stomme bouwers snapten het niet helemaal en dan is er Niets Meer Over Te Vinden. Nergens! Daar zit je dan met je mooie bidet.

En zo gaat het eigenlijk continu. Vooral op het gebied van de Hotelaria zitten eigengereide, ambitieuze, energieke ambtenaren blijkbaar, want het ene systeem volgt het andere op. Nauwelijks hebben ze het ene categoriseringssysteem ingevoerd, of er is alweer een andere. Als ondernemer word je dan ook nog geacht om dat te weten, want o wee als je badkamer, wc, keuken niet aan de regels voldoet!

De ASAE

Je kunt zomaar ineens inspectie krijgen van de ASAE. Bij de naam alleen al worden de meeste ondernemers in Portugal een beetje blauw in het gelaat en krijgen spontaan ademhalingsmoeilijkheden.

Collega’s verhalen over de escapades van de ASAE, die sadistisch lachend het ene foutje na het andere vinden en daar geweldige boetes voor uitdelen. Sappige voorbeelden? Na een grondige inspectie van zijn hotel hadden de inspecteurs niets bijzonders gevonden. Alle diepvrieslijsten, schoonmaakschema’s, keukenbenodigdheden, werknemersafspraken en doucheputjesmaten klopten.

Van opluchting nodigde de goede man de inspecteurs uit om in de adega uit zijn hoogstpersoonlijke vriezer een hoogstpersoonlijk porco preto (zwart varken) te savoureren, met een goed glas eigengestookte aguardente erbij uiteraard. Na deze aangename maaltijd dacht hij dat het wel goed zat, totdat hij de brief kreeg waarin hij beboet werd wegens een illegale vriezer, een illegaal zwart varken en een illegale stokerij.

Een bevriend hotelletje had een verkeerde versie van het klachtenboek. Het verschil? Hun versie had een gele kaft, die het zou moeten zijn had een rode kaft. Voor de rest alles hetzelfde. En niet een onbelangrijk detail: hun klachtenboek was al jaren onbeschreven gebleven. Maar de inspecteurs vonden dit toch wel een boete van 1.500 euro waard.

Een camping had last van een paar inspecteurs die echt pret hadden in het vinden van foutjes. Een toiletpapierhouder niet op de goede hoogte, geen hek om het zwembad (het zwembad is nauwelijks groter dan een plastic kinderbadje en je zou echt moeite moeten doen om daarin te verdrinken), geen lichtgevende bordjes om de uitgangen aan te geven (in een open, betegeld gebouwtje vol met uitgangen), geen Niet Rokenbordje in de receptie en dergelijke belangrijke zaken meer. De hoogte van de boetes staat niet in verhouding tot de “misdaad”.

Inmiddels heb ik geen idee meer tot welke categorie wij behoren. Mijn ex-partner is indertijd wel 6 keer naar Lissabon gereisd om te weten te komen onder welk hoofdstuk wij dan vielen.

Toen waren we nog niet zo door de wol geverfd, dus de ene keer was de betreffende ambtenaar er niet (stom! altijd eerst vantevoren bellen om de afspraak te bevestigen!), de volgende keer wist een andere ambtenaar niet waar het eigenlijk over ging (stom! altijd eerst vantevoren bellen om te weten wie erover gaat!), de keer daarna moest het dossier er nog bijgehaald worden (stom! altijd eerst even bellen om te zeggen dat ze het dossier erbij moeten halen!) en had weer een andere ambtenaar wederom geen idee waar het eigenlijk over ging (stom! altijd eerst even bellen om de afspraak te bevestigen, wie het behandelt en of die de stukken kent!), dan weer een ambtenaar die ineens het licht zag en riep: “Maar er loopt een weg doorheen! Dan is het geen Rural Aparthotel!” (stom! altijd eerst even bellen om de afspraak te bevestigen, wie het behandelt en of die de stukken kent en of er nu werkelijk een reden is om te komen praten!) ad infinitum.

Alojamento Local

Wij zijn begonnen als Aparthotel en ik geloof dat we nu Alojamento Local zijn. Ik meen dat de wetgeving er nu op neer komt, dat je zelf maar moet bepalen wat je doet, doucheputjesmaten, hoeveel bidets en gehandicaptenvoorzieningen, dat vul je in op een lijst en dat bepaalt wat voor type je bent. Het lijkt wel psychologie.

Wel een gelukkie dat die vergunningen voor altijd zijn. Die worden dus goed bewaard! De categorie staat er niet eens op, maar wel het stempel en de handtekening van de Câmara Municipal de Soure. Dat hebben we dan toch maar mooi binnen.

Soms beginnen mensen weleens over subsidie voor bijvoorbeeld de verbouwing van het badhuis. Ik denk niet dat mijn zenuwen dat nog aankunnen, zeg ik dan, nog weer minstens 7 jaar van formulieren invullen, van het kastje naar de muur, zwammen over niks, veel geld betalen voor veel dubieuze rapporten over thermiek, akoestiek, dynamiek, dialectiek, hectiek. Dank u. Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen.

Dit is deel 7 van een “Trip down Memory Lane”, waarin Ellen Lanser herinneringen ophaalt aan de emigratie naar Portugal en de eerste ervaringen met de nieuwe cultuur. De vorige episodes kun je hier lezen: Alle berichten van Ellen Lanser.