Bosbranden in Midden-Portugal

Op een donderdagmiddag eind juni, ik zat in mijn kantoor (thuis) te werken, hoorde ik de hele tijd sirenes. Eerst dacht ik dat het ziekenauto’s waren. Het ging maar door. Een heel groot ongeluk misschien? Toch maar eens even kijken, vanaf ons terras, waar je de weg kunt zien. Het waren brandweerauto’s.

Waar rook is is vuur

Kijkend naar de lucht zag ik het al: bosbrand. De eerste keer deze zomer, het begint al vroeg dit jaar. Hoewel ik geen vlammen zag, leek de brand erg dichtbij. Het zag er dreigend uit, die zwarte wolken rook voor de zon. Het licht wordt daardoor minder, een beetje zoals bij een zonsverduistering. Er stond een flink windje, waardoor je de rookwolk langzaam zag opschuiven. Inmiddels waren er ook blusvliegtuigen in de lucht.

Wij hebben een groot vertrouwen in de brandweer. Echt erg ongerust was ik dus niet. Aan het eind van de dag dronken we buiten een biertje en zagen de rookwolken steeds opschuiven. Niet van ons af, eerder opzij en naar ons toe. De blusvliegtuigen scheerden over ons heen, je kon zowat in de cockpit kijken. Vlakbij is het stuwmeer Barragem das Fronhas, waar de vliegtuigen hun watertanks steeds vullen.

Elk jaar komen in Portugal met name in de zomer honderden bosbranden voor, waardoor duizenden hectaren bos verbranden. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor de branden: vandalisme, onachtzaamheid, criminaliteit en natuurlijke oorzaken. Meestal is na een brand niet meer het bewijs te vinden wat de oorzaak moet zijn geweest. Wij zij er inmiddels wel aan gewend. En op voorbereid: overal in de tuin rondom ons huis hebben wij waterpunten met slangen, waarmee we, mocht dat nodig zijn, de boel nat kunnen houden. Gelukkig was dit nog niet nodig.

De brand is uiteindelijk toch vrij dicht bij ons huis gekomen. Het begon aan de overkant van de rivier en wij dachten dat zo’n brand nooit de rivier zou kunnen oversteken. Fout gedacht! Ook aan onze kant zijn hele stukken bos verbrand. Er zijn gelukkig geen huizen of gebouwen verbrand, alleen bos. De volgende ochtend was de brand onder controle. Wel stonden er hier en daar nog brandweerwagens te posten voor het geval het vuur weer op zou laaien.

Brandweer

Achteraf las ik in de krant dat er ruim tweehonderd brandweerwagens, drie blusvliegtuigen en twee helikopters waren ingezet. Wat een verschil met tien jaar geleden, toen werd een dergelijke brand nog met een paar krakkemikkige brandweerjeepjes geblust. De brandweer is echt stukken professioneler geworden. Nog steeds werkt het grootste deel van de brandweermannen/vrouwen als vrijwilliger. Iedereen heeft wel een vriend, neef of nicht die bij de vrijwillige brandweer is. Vaak zie je ze op rotondes staan om loten te verkopen of te collecteren. Ze worden nog steeds op handen gedragen en iedereen geeft ze graag geld of koopt een lot.

2010 was een jaar met uitzonderlijk veel bosbranden. Zoveel dat ze ook de kranten en het TV journaal in Nederland haalden. Of zou dat de komkommertijd zijn? Ik weet nog dat ik toen verschillende keren ben gebeld door ongeruste vrienden en familie uit Nederland, of we nog wel leefden, en of ons huis nog niet was afgebrand. Gek genoeg hebben wij dat jaar nauwelijks branden hier in de omgeving gehad. Portugal is best groot…

Wandelen door verkoold bos

Elke ochtend maak ik een wandeling voordat ik aan het werk ga en welke kant ik ook op loop, overal zie ik (in de verte) verbrand bos. Twee van mijn favoriete wat langere rondjes, die ik meestal ik het weekend loop, gaan nu echt door stukken verbrand bos heen. Een vreemde ervaring. Op ongeveer één kilometer van ons huis woedde deze brand.

Vandaag, een week of twee na de brand, ging ik eens kijken hoe het er in Covais uitzag. Covais is een dorpje vlak bij waar ik woon, je kunt er heen wandelen. Daar maakte ik onderstaande foto’s.

Foto’s Winy Schalke

De foto’s hieronder zijn nog dichter bij ons huis gemaakt, tijdens een wandeling de andere kant op.

Foto’s Winy Schalke

Kappen

Nu, alweer een paar weken later, zie je overal mensen aan het werk om de verbrande bomen te kappen. Het meeste bos hier is productiebos, dus redden wat er nog te redden valt en proberen het verbrande hout nog te verkopen. Mijn ervaring is dat je meestal na een paar jaar nog weinig van de brand ziet, de gekapte bomen lopen weer uit en de omgeving wordt weer groen.

Eerder schreef ik over bosbranden:

• Bosbranden in Portugal (2010)
• Bosbranden (2002) met eigen fotoreportage, voor wie wil zien hoe het er toen aan toe ging, met krakkemikkige brandweerjeepjes.