Bloemen op je bord

De Romeinen strooiden viooltjes en rozen over hun eten en maakten sauzen van lavendel. Dus bloemen eten is niet echt iets nieuws, maar het is wel een trend. Met kleurige bloemen die ook nog lekker ruiken en smaken, maken chef-koks van een gewoon bordje eten iets bijzonders. Dat kun jij thuis ook.

Kijk hoe dit traditionele voorgerecht, meloen met ham, door een toefje bloemen verandert in een driesterren-entree.

Voedingswaarde

Portugese voedingsdeskundigen onderzochten de voedingswaarde van eetbare bloemen (flores comestíveis) en deden daar verslag van in hun vaktijdschrift. Bloemen bevatten, zo stellen zij, weinig calorieën maar wel veel vezels, vitamines (A en C) en mineralen als kalk, fosfor (belangrijk voor stevige botten en tanden), magnesium (voor bot- en spiervorming) en kalium (belangrijk voor bloeddruk en vochtbalans). Zij vormen een waardevolle aanvulling op ons dieet en geven daarnaast kleur, geur, smaak en volume aan gerechten. Alle reden dus om ermee te experimenteren.

Voorzichtigheid geboden

Pluk bloemen die je gaat eten liever niet in de natuur. Je kunt je vergissen en een giftige plant meenemen. Bovendien weet je niet of de bloemen zijn blootgesteld aan vervuiling. Ook bloemen die je bij de bloemist koopt, zijn niet geschikt voor consumptie. Ben je allergisch voor pollen, probeer dan voorzichtig uit of je last hebt van het eten van bloemen.

Bloemen om te eten koop je in gespecialiseerde groentewinkels of direct bij de biologische kweker. Vaak ook worden ze ingevlogen uit verre landen. Dat maakt dat ze niet goedkoop zijn. Rozen voor culinair gebruik zijn het duurst, 13 euro voor 7 stuks, viooltjes het goedkoopst, 5 euro voor 50 stuks (prijzen volgens de Portugese consumentenbond). Voor dat geld koop je al gauw meerdere zakjes zaad en zaai je eetbare bloemen in eigen tuin of in potten en bakken op het balkon.

Gebruik in de keuken

Kies jonge bloempjes, oudere kunnen bitter smaken. Pluk ze het liefst zo kort mogelijk voor gebruik. Maak ze schoon door ze te dompelen in een schaal met koud water.
Je kunt eetbare bloemen invriezen in de ijsblokjeslade. Zo krijg je bijzondere ijsblokjes voor zomerse drankjes.
Hieronder noem ik acht eetbare bloemen waar je het meest effect mee bereikt, met hun Nederlandse, Portugese en Latijnse naam en geef ik informatie over de smaak, het gebruik en de voedingswaarde.

Viooltje (Viola x wittrockiana)

Het viooltje heeft een mooie Portugese naam: amor-perfeito. Deze ‘perfecte liefde’ is er in verschillende kleuren met prachtige tekeningen. Bij uitstek een bloem om desserts, taarten en salades mee te versieren. Je kunt de bloem in zijn geheel eten. De bloemen hebben een zacht-zoete smaak en geur en zijn rijk aan vitamine C, kalk, kalium en fosfor.

Komkommerkruid (Borago officinalis)

Deze plant heet komkommerkruid omdat de blaadjes en bloemen een zachte, frisse komkommersmaak hebben. De Portugezen noemen hem borragem. De hele plant is eetbaar, blaadjes en bloemen voeg je toe aan salades. De stervormige blauwe bloemen gebruik je om desserts en taarten mee te versieren. Ze bevatten vitamine C, kalium en magnesium.

Fuchsia (Fuchsia hybrida)

Ook de fuchsia heeft een prachtige Portugese naam: brinco-de-princesa oftewel prinsessenoorbel. Je kunt alleen de bloemblaadjes eten, ze zijn er in de kleuren rose, rood, wit en paars. Deze decoratieve bloem kun je toevoegen aan salades, fruittoetjes en geleien. Bevat kalk, kalium en magnesium.

Goudsbloem (Calendula officinalis)

De goudsbloem heet in het Portugees calêndula. Je kunt alleen de bloemblaadjes eten. Die zijn geel of oranje en smaken licht bitter. Strooi ze over salades, rijst, vis, gevogelte, soepen, kaas en omeletten. Ze bevatten kalk, fosfor en mangaan.

Oost-Indische kers (Tropaeolum majus)

Portugese naam is capuchinha of chaga. Deze plant heeft felgekleurde bloemen met een bijzondere vorm, maar ook sierlijke bladeren. Je kunt de gehele plant eten. De smaak is licht pittig. Gebruik bloem en blad in salades. De bladeren kun je meekoken in soepen en stoofschotels. De plant bevat veel vitamine C, kalium en fosfor.

Bieslook (Allium schoenoprasum)

Bieslook heet in het Portugees cebolinho. De ronde, sprietige blaadjes zijn bij de meeste mensen welbekend als keukenkruid, maar de bloemen zijn sierlijk, hebben een zachte uiensmaak en gebruik je in salades, omeletten, op aardappelen of in smeerbare kaas. De plant bevat vitamine C, fosfor en magnesium.

Roos (Rosa spp.)

De roos heet in het Portugees rosa. Het maakt niet uit van welke soort je de bloemen eet. Trek de bloemblaadjes los van de bloembodem, want die is bitter. De bloemblaadjes hebben een zachte smaak en geur die erg gewaardeerd wordt in kruidenthee en toetjes. Bevat kalium, magnesium en fosfor.

Afrikaantje (Tagetes spp.)

De Portugese naam is tagete. Van afrikaantjes kun je de gehele bloem eten. Ze hebben prachtige kleuren in combinaties van geel, oranje, wit en bruin. De bloemen smaken fris-zuur. In salades, toetjes en gerechten met schaal- en schelpdieren. Bevat vitamine C en kalium.

Bom apetite!

Bronnen:

• Luana Fernandes en anderen: ‘Uma perspetiva nutricional sobre flores comestíveis’. In: Acta Portuguesa de Nutrição, 2016
• Deco Pro Teste, abril 2023