De Nederlandse taal in Portugal

Er zijn zo’n 23 miljoen mensen op deze aardbol die Nederlands als moedertaal hebben. Portugees loopt daar ruim op voor, met 240 miljoen mensen. Daarmee is Portugees een echte wereldtaal. Welke lijst je er ook op naslaat, Portugees staat in de top-10 van meest gesproken talen.

Belangrijkste reden daarvoor is natuurlijk Brazilië, het grootste land van Zuid-Amerika. Wie denkt dat Spaans de belangrijkste taal van dat continent is zit er flink naast. Van de 385 miljoen Zuid-Amerikanen spreekt bijna 55% Portugees als eerste taal (de overige 45% spreekt Spaans, Frans, Nederlands, Engels, en nog een aantal inheemse talen). Portugal mag dus best trots zijn op zijn taal, zelfs al wordt het Portugees steeds vaker primair als de taal van Brazilië gezien.

Toerisme

Toch kom je de Nederlandse taal wel tegen in Portugal. Je kunt op verschillende plaatsen cursussen Nederlands volgen, tot op universitair niveau.

Het belang van de Nederlandse taal ligt voor Portugal natuurlijk voornamelijk in het toerisme. Hoewel volledige statistieken niet lijken te bestaan, valt uit vluchtgegevens van de vliegvelden af te leiden dat het toerisme vanuit Nederland belangrijker is dan vanuit welk ander land dan ook, met uitzondering van Engeland. Spaans toerisme tellen we even niet mee, dat heeft een veelal ander (kortdurend) karakter. Ook het overwintertoerisme lijkt ieder jaar belangrijker te worden. Daar zijn al helemaal geen cijfers van te vinden maar een empirisch onderzoek onder iedereen die ik ken bevestigt dat er ieder jaar weer meer Nederlanders in Portugal overwinteren.

Internet

De website van Turismo de Portugal (onderdeel van het Ministerie van Economie) is in 10 talen beschikbaar, waaronder het Nederlands. De site staat werkelijk boordevol informatie en ik raad ook de ervaren Portugal-ganger aan om er toch nog eens een kijkje te nemen: visitportugal.com/nl.

Merkwaardig is dat de website speciaal ter promotie van het toerisme in de Algarve, visitalgarve.pt, niet in het Nederlands beschikbaar is, maar onder andere wel in het Frans. Dit terwijl het toerisme vanuit Nederland drie maal zo groot is als vanuit Frankrijk. Desgevraagd verklaart een woordvoerder van Turismo de Portugal dat dat komt omdat de eerste versie van die website maar in twee talen beschikbaar was, Engels en Portugees, en dat indertijd die website veel vanuit Frankrijk werd bezocht en minder vanuit Nederland. De woordvoerder geeft enigszins beschaamd toe dat er niet naar echte bezoekersstatistieken is gekeken, en dat ook zij wel begrijpt waarom zoveel “Fransen” een Portugeestalige website bezoeken. Er wonen immers meer Portugezen in Parijs dan in Coimbra, Braga, Guimarâes en Leiria samen.

Verstaanbaar maken

Als je verder gaat zoeken, kom je dit euvel vaker tegen. Bij meertalige publiciteit wordt vaak automatisch gegrepen naar Engels, Duits, Frans en Spaans. Wij Nederlanders doen teveel ons best om ons verstaanbaar te maken. Anders dan Engelstaligen is de Nederlander eraan gewend zich in het buitenland te moeten behelpen. En anders dan Spaanstaligen of Duitstaligen doen we ook nog ons best daarvoor. Hier gloort een gerelateerd probleem: soms heeft een Portugees helemaal niet in de gaten dat hij met Nederlanders van doen heeft. Een Engelsman pikt ons koddige accent er meteen uit, of hoort het aan ons steenkolenengels. Maar voor een Portugees zouden we net zo goed Russen of (houd je vast) Duitsers kunnen zijn. Hierdoor kan het gebeuren dat allerlei belangrijke informatie wel in het Frans en Duits beschikbaar is, maar niet in het Nederlands.

Commercie

De commercie in het zuiden van Portugal heeft het belang van de Nederlandse taal wel al lang ingezien en menukaarten in het Nederlands zijn overal in de Algarve te vinden. Natuurlijk zitten die vaak vol fouten, maar we waarderen toch dat er een moeite wordt gedaan. Ons Portugees is immers ook niet perfect, maar we blijven het proberen.