Als het glas halfleeg is, is het dan bijna leeg? Of is het juist nog halfvol? Kijk jij meestal naar datgene wat voorbij is of richt je je blik liever op wat nog komen gaat? En ben je daar dan optimistisch over gestemd?
Optimistische mensen hebben vaak meer succes dan mensen die overal beren op de weg zien en zich daardoor laten afremmen. Maar een zekere dosis realiteitszin is natuurlijk wel een vereiste om te slagen in het leven. Als we geen rekening houden met lastige obstakels die overwonnen moeten worden, kunnen die wel eens onoverkomelijk blijken. Kijk maar naar programma’s als “Ik vertrek” en soortgelijke, waarin mensen worden gevolgd die – meer of minder goed voorbereid – hun leven in Nederland achter zich laten om elders een nieuwe start te maken. De emigratietendens schijnt overigens alweer af te nemen, hetgeen wel te maken zal hebben met de minder stabiele economische situatie in Nederland en veel andere landen.
Gelukkig
Uit internationale onderzoeken blijkt dat de Nederlanders binnen Europa tot de gelukkigste volkeren horen. Portugezen voelden zich doorgaans minder gelukkig dan andere Europeanen. Zou dat te maken hebben met een optimistische houding? Ik denk het wel, maar er moet natuurlijk wel een grote slag om de arm worden gehouden, we hebben het over personen en kunnen niet een hele cultuur zomaar over één kam scheren. Maar de Portugese cultuur, waarin fado een belangrijke plaats heeft, neigt wel meer naar het melancholieke en beschouwelijke, dan de Nederlandse “gewoon doorgaan”-mentaliteit, waarbinnen “problemen” gezien moeten worden als “uitdagingen”.
Ik ben al bijna 50, zuchtte ons bezoek; de man is net 48 geworden en ik zei dus dat ik dat wel mee vond vallen. Twee jaar op de tien jaar is toch een vijfde, een flinke slok op een borrel, maar die wiskundige benadering kon hij niet erg waarderen. Nu moet ik daarbij zeggen dat ik tot nu toe nog maar één persoon bent tegengekomen die steeds heel gelukkig is als hij een nieuwe 10-jarengrens bereikt, aangezien hij daarmee weer tot de “jonkies” in de nieuwe leeftijdsklasse behoort, hetgeen voordelig is voor zijn sportresultaten.
Klaagzang
Mijn schoonfamilie woont in de provincie Beira Baixa, een gebied waar het dagelijkse leven niet makkelijk is, vooral door de afgesloten ligging, de granieten bodem en de extreme weersomstandigheden. Ik leerde al heel snel dat je daar beter niet belangstellend kunt vragen hoe het met iemand gaat; het is lastig de klaagzang die daar doorgaans op volgt beleefd af te breken. Iedereen zegt dan ook in één adem: “Bom dia, como está? Vai-se andando, obrigado” en loopt dan snel door. In die afgelegen, uitgestorven dorpjes is het begrijpelijkerwijs moeilijk optimistisch te zijn over de nabije toekomst.
Als je dit leest is het oktober, het jaar is dan alweer ver over de helft, voor sommigen “bijna” afgelopen dus. Het schooljaar begint evenwel net pas weer, dus dat zorgt weer voor een vrolijke noot in de nazomerse kater. Ik moet tenminste altijd even slikken als de zomer weer op zijn einde loopt. Gelukkig hebben we in Portugal meestal een geweldige “oudewijvenzomer”, of sint-michielszomer (in het Portugees heet die de “Verão de São Martinho”) en daar ga ik flink van genieten.
Ik las deze column weer eens en ik heb wel eens gehoord dat het niet uitmaakt of een glas half vol of half leeg is, je kunt altijd volschenken.
Portugal is een conservatief, katholiek, patriarchaal land. De mensen zijn passief en fatalistisch. Staan met de rug naar de toekomst. Denken dat de wereld ophoudt bij de Portugees-Spaanse grens. Moeilijk om vriendschappen te sluiten. Bovendien is de armoede zichtbaar. Het is een trots volk dar mede daardoor zich niets laat welgevallen of verandering wil.