Het lied dat de Anjerrevolutie deed ontvlammen

Op de avond van de 24e april 1974 werd een geflopte inzending voor het Eurovisie songfestival, E depois de adeus, door een Portugese radiozender uitgezonden. Dat was het eerste vertreksein voor de rebellerende soldaten in de Portugese barakken. Een half uur later werd het politieke lied Grândola, vila morena uitgezonden op Radio Renascença en was de Anjerrevolutie begonnen.

De voorbereidingen voor de revolutie

Het dictatoriale regime in Portugal, de Estado Novo, was in begin 1974 al aan het wankelen. De strijd in de overzeese gebiedsdelen Guinee-Bissau, Angola en Mozambique verliep dramatisch slecht voor het Portugese regime, ondanks dat een aanzienlijk deel van het Portugese staatsbudget naar de oorlog ging.

In het leger ontstond in augustus 1973 een ondergrondse beweging die snel de Beweging van de Strijdkrachten (Movimento das Forças Armadas – MFA) ging heten. De belangrijkste doelstellingen van de MFA waren het omverwerpen van de regering Caetano, het stoppen van de overzeese oorlogen en de invoering van de democratie.

Generaal António de Spínola was van 1968 tot 1972 bevelhebber in Portugees Guinee. In februari 1974 publiceerde hij zijn boek Portugal e o futuro (Portugal en de toekomst). Zijn boek stelde dat er iets fundamenteel moest veranderen aan de Portugese politiek jegens de overzeese gebiedsdelen, de Ultramar. In dit werk schreef generaal De Spínola, een door de regering zeer gewaardeerde militaire leider, zonder omwegen dat het regime van de Estado Novo niet in staat was om oplossingen te bieden voor de ernstige politieke en militaire impasse waarin het land zich bevond. Portugal was uitgeput door een oorlog op drie fronten in Afrika, sinds 1961. Spínola verklaarde ondubbelzinnig dat een militaire overwinning onhaalbaar was. Hij stelde een politieke oplossing voor de oorlog in de Ultramar voor en de geleidelijke autonomie van de overzeese gebiedsdelen, maar wel onder onder de vlag van een estado plurinacional, een federatie van staten. De invloed van zijn boek was groot. Lezers werden door de opvattingen van de gevierde generaal op andere gedachten gebracht. Ook de auteur zelf merkte snel het effect van de publicatie van zijn boek: hij werd vrijwel direct na de publicatie uit het leger ontslagen. Zo droeg De Spínola bij aan de mentale voorbereidingen van een omwenteling.

Otelo Saraiva leidt de opstand

In de film A Noite do Golpe de Estado vertelt de belangrijkste militaire leider van de revolutie, Otelo Saraiva de Carvalho, wat er die nacht en de dag zelf gebeurde.

Otelo beschrijft in detail hoe de operatie gepland werd. Een essentieel moment was het verspreiden van de definitieve beslissing om de opstand te beginnen. Om 22:55 uur op 24 april zou via de privé radiozender Emissores Associados de Lisboa, het lied E depois do adeus uitgezonden worden. Een half uur later, op Rádio Renascença, zou het lied Grândola, vila morena uitgezonden worden. Deze uitzendingen zouden het begin van de staatsgreep bevestigen.
En zo gebeurde het ook.

Het lied E depois de adeus – En na het afscheid

Het lied E depois de Adeus was de Portugese inzending voor het Eurovisie songfestival van 1974. Het lied eindigde beroerd op de laatste plaats.
Portugal, trois points!
Tegen het winnende lied Waterloo, gezongen door Abba, kon Portugal lang niet op.

Het nummer, gezongen door Paulo de Carvalho, is een lied dat de melancholie bezingt die je voelt aan het einde van een romantische relatie. Het was een zoet liedje dat de geschiedenis zou halen.

De hele tekst (vertaald):
Ik wilde weten wie ik was, wat ik hier doe
Wie heeft mij in de steek gelaten, wie ben ik vergeten?
Ik vroeg mezelf af: ik wilde meer over ons weten
Maar de zee brengt mij jouw stem niet

In stilte, mijn liefde, eindelijk vol verdriet.
Ik voel je als een bloem, ik voel dat je me pijn doet
Ik herinner me je, weggaan is sterven
Liefhebben is winnen en verliezen

Je kwam als een bloem die ik heb geplukt
Jij gaf mij jouw liefde, ik gaf jou niets
In jouw lichaam, mijn liefste, viel ik in slaap
Ik stierf erin en na het sterven werd ik herboren

En na de liefde, en na ons
Afscheid nemen, alleen blijven
Jouw lege plek, jouw afwezigheid in mij
Jouw vrede die ik verloor, mijn pijn die ik leerde kennen
Opnieuw kwam je als een bloem die ik plukte

En na de liefde, en na ons.
Afscheid nemen, alleen blijven

Tekst José Niza, op muziek van José Calvário. 

Zo heeft een onbetekenend lied toch een plaats in de geschiedenis van Portugal gekregen.