Wie in de pastelaria of in de wasserette de geluidloze televisieschermen volgt, zal zijn opgevallen dat er wel heel erg veel politiek voorbijschuift deze dagen. Wat is er aan de hand? Er komen vervroegde verkiezingen! Maar de Portugese regering is niet gevallen. Dat werkt dus anders dan in Nederland. Wat is er gebeurd?
Het Portugese parlement heeft afgelopen week de staatsbegroting voor 2022 afgekeurd. Maar premier António Costa, die al zes jaar met succes een minderheidsregering leidt, heeft luidkeels in het parlement geroepen: “Ik treed niet af!”
Zo ontstond er een onwerkbare situatie (want hoe kun je regeren zonder geld?) en daarom heeft president Marcelo de afgelopen dagen overlegd met alle partijen in het parlement, met de sociale partners (de vakbonden en zo) en natuurlijk ook met de Conselho do Estado (de Raad van State). Zoals iedereen al verwachtte en zoals eigenlijk onontkoombaar was, heeft hij vandaag de Assembleia da República ontbonden (het parlement naar huis gestuurd) en dat betekent automatisch vervroegde verkiezingen. En dat heeft Marcelo allemaal zojuist zelf uitgelegd in een rechtstreekse televisietoespraak.
Verkiezingen op 30 januari
Op 30 januari 2022 komen er dus parlementsverkiezingen. Dat lijkt laat maar volgens de grondwet moet er ten minste 55 dagen gewacht worden zodat er campagne kan worden gevoerd. Daarnaast zijn verkiezingen in Portugal, net zoals in heel veel andere landen, altijd op zondag. Het kon dus ook niet heel veel eerder.
Tactiek
Wat is er nu eigenlijk echt aan de hand? De minderheidsregering van António Costa had al die jaren (sinds 2015) gedoogsteun van twee kleine linkse partijen, het linkse blok (BE) en de communisten (PCP). Nu ineens willen die partijen niet meer meewerken en voeren daar een scala van kleine redenen voor aan. Maar de onuitgeproken hoofdreden is dat de partij van Costa (PS) bij de afgelopen gemeenteverkiezingen het weer goed deed. Iedereen, en vooral klein links, vreest dat hij over twee jaar een absolute meerderheid in het parlement kan halen. En dus is het tijd om de spreekwoordelijke kont tegen de spreekwoordelijke krib te gooien en aan partijprofilering te gaan doen. Verkiezingen dus. Daardoor breekt bij diverse partijen een leiderschapsstrijd uit en dus zullen er in de komende weken nog extra veel oude en nieuwe gezichten op je geluidloze scherm bij de pastelaria en de wasserette voorbijschuiven.
In 2019 publiceerde Portugal Portal een verklarend artikel over de Portugese politiek: Portugese Politiek voor beginners.
Eerder dit jaar publiceerde Portugal Portal een artikel over de net herverkozen Portugese president Marcelo Rebelo de Sousa: Marcelo is herkozen als president van Portugal.
Dank je wel voor de uitleg. Fijn om inzicht te krijgen met zo’n duidelijk en beknopt stuk.
Dank Cees!
Om mijn begrip wat aan te scherpen: wat zou er in Nederland (kunnen) gebeuren als de begroting werd afgekeurd?
Waarschijnlijk maakt een Nederlandse regering er dan een halszaak van: ofwel de Kamer accepteert de begroting alsnog, ofwel de regering stapt op. Alle ministers dienen hun ontslag dan in. En dan worden ze demissionair. Daarna is het denk ik aan de Kamer om te besluiten of ze gaan praten over een nieuwe regering, of dat ze gelijk aansturen op nieuwe verkiezingen.