Kleurrijk

Drukte van jewelste. Krioelend volk en claxonnerende auto’s in verkeerskluwen. Oeps, die ellenlange wachtrij. Voor een taxiritje naar de stad. Aerobus 2 biedt gelukkig een alternatief. Onverkieslijk transport als je niet licht reist. Teveel bepakte en gezakte aankomers. Met loodzware koffers en handbagage.

“Wie Lissabon niet heeft gezien, heeft niets moois gezien” (Quem nāo viu Lisboa nāo viu coisa boa). Gevleugelde woorden uit de pen van José Saramago. Dat Portugese literaire fenomeen.

Een mierenhoop op Humberto Delgado, Aeroporto de Lisboa. In geen 20 jaar meer bezocht. De stad op zeven heuvels. Onmiddellijk overvallen door de “saudade”. Samen met een ander verschijnsel. Ontrukt aan de vergetelheid. Het “Lissabongevoel”.

Bekoring

“Een groot misverstand over Lissabon is de opvatting dat de stad een ‘witte stad’ is”, schrijft Han Overkamp in De kleuren van Lissabon. Niettemin, een onuitwisbaar beeld dat zich in je hoofd nestelt. Verblind door de stralende zon. Die schittert op de majesteitelijke kerken en witmarmeren paleizen.

“Sete Colinas” op z’n Portugees. Een koosnaam vol van romantiek. Gewijd aan deze hoofdstad van Portugal. Verheven boven de noordelijke oever van de Taag. Uitgestrekt over die zeven hoogten. Groene bulten, overdekt met schilderachtige, bochtige, smalle straatjes. Maar ook met grootse avenues, pleinen, fonteinen en parken. Zonovergoten.

Nederland was maanden achtereen in rep en roer door uitzonderlijk hoge temperaturen. De Volkskrant berichtte over de dagenlang heersende hittegolf. Enkele tips gaf de krant ten beste. Gekregen van ‘experts’ stond erbij. “Zet de verwarming uit. Draag geen winterjas. Zoek de koelte op”. Pfff … laat mij niet lachen. Immers totaal geen vergelijk. Bij de zomerse waarden die Lisboa in de greep houden.

Residentie

Hoofdstad ook in culinair opzicht. Van de sardines, aangeprezen op bijna elke menukaart. De zwoele avondlucht verzadigd, her en der. Met een zweem van gegrilde sardientjes. Kookkunstcriticasters vinden het maar niks. Een gastronomische woestijn, luidt hun onbarmhartig oordeel. Ronduit vernietigend over de Portugese keuken.

Beeld voor beeld alsof ik in de cinema zit. Op dit uitkijkpunt bovenin deze bekoorlijke metropool. Genietend van het schitterende panorama. Allengs komen mijn weggezakte herinneringen weer tot leven. Opgediept uit een geheugen als een vergiet. Een gevolg blijkbaar van ouder worden. Ach, het lot is een wrede onvoorspelbare meesteres.

Portugal heeft een rijk koloniaal verleden. Daardoor kent de Portugese keuken verrassende ingrediënten. Eerlijke kost en eenvoudig. Niet opzichtig uitgebreid, of geveinsd eenvoudig. Maar van uitstekende kwaliteit en bijzonder smaakvol.

Zonkracht

Meer nieuwsberichtgeving doorspekt met tropenkolder. Oververhit, toch blijven ‘de ouderen’ overeind. Ondanks de waarschuwing van het RIVM over deze ‘diersoort’. Die ‘inadequaat thermisch gedrag’ zou vertonen. Het Rode Kruis meldde zich in de NRC. “Deze ‘specimen’ slaapt ondanks de hitte nog (te) vaak onder een winterdeken”.

Gefascineerd door zinderend mediterraan licht. Verblindend helder en intens. Weerkaatst door de gebouwde omgeving. Nagenoeg in het wit gestoken. Ongefilterd, onvermengd met nevelige wolkensluiers. Hard, meedogenloos en overweldigend. Op deze onbewolkte zomerse dag.

Stadsbewoners van Lissabon worden ‘alfacinhas’ genoemd, las ik. Een verkleinwoord voor slakroppen. Bewonderenswaardig hoe Portugese ouderen smoorhete temperaturen doorstaan. Krasse knarren, zij hebben totaal niets gemeen met zielige verlepte slablaadjes. Geen sprake van. Ongedwongen zonder betutteling van bovenaf. Allesbehalve zo’n Hollands hitteplan. Poespas waar Portugezen niet aan doen.

De furieuze koperen ploert boet aan kracht in. Verschrompeld tot een rode bal. Lager en lager drijft het hemellichaam. Tot onder de horizon. In een trage baan, roodgloeiend. Als een nabrander. Avondlicht dat haar zachte, warme goudgele gloed uitspreidt. Fout, dat imago van een witte stad. Kleurrijk.