10 topboeken voor deze zomer

Voor velen hoort een boek erbij. Bij de zomer en de zomervakantie. Net als bij de kerstboom. In de zomer een boek in de koffer of in de rugzak. Of gewoon thuis lekker liggen lezen onder de parasol.

Daarom hieronder 10 suggesties; boeken om iemand een plezier mee te doen of gewoon om te hebben. Een bonte lijst met fictie, non-fictie en ook een paar boeken voor jongeren. Alle boeken die hier worden besproken zijn ook als e-book verkrijgbaar, tenzij is aangegeven dat dit niet zo is. Om het je helemaal makkelijk te maken staat onder elk boek een bestellink, waarmee je jouw zomervakantieboek direct kunt bestellen bij Bol.com.

1 João Ricardo Pedro: Jouw gezicht zal het laatste zijn

Uitgeverij Signatuur 2013. Vertaald door Kitty Pouwels

De schrijver van dit boek was werkeloos en onderhield ondertussen wel zijn vierhoofdig gezin door wiskundebijles te geven. In 2009 besloot hij zijn droom waar te maken en een boek te gaan schrijven. Na twee jaar was het boek af en bedacht hij de titel: O teu rosta será o último. Vervolgens deed hij, als debutant, mee aan de verkiezing van het beste boek in het kader van de jaarlijkse literatuurprijs van uitgeverij Leya. Hij won en incasseerde € 100.000. Dit  is de grootste literatuurprijs van Portugal.

Het verhaal is een fascinerend en poëtisch relaas over drie generaties van een Portugese familie. Eigenlijk is het een roman in verhalen: een twintigtal hoofdstukken zijn los van elkaar te lezen, maar vormen ook een geheel.

Ofschoon Pedro te jong is om de periode waarover hij schrijft bewust te hebben meegemaakt, geeft hij goed de sfeer van vroeger tijden weer.

2 Yann Martel: De hoge bergen van Portugal

Uitgeverij Prometheus 2016. Vertaald door Marijke Versluijs

De Canadese schrijver, bekend geworden met zijn boek ‘Het leven van Pi’, schreef een trilogie die in verschillende jaren speelt. Het eerste verhaal speelt in 1904. Archivaris Tomás zoekt met behulp van een eeuwenoud dagboek naar een speciale crucifix. Uiteindelijk belandt hij in het bergdorp Tuizelo in Noord-Portugal. Hij reist in een auto en voor liefhebbers van oldtimers is er veel te genieten.

Het tweede verhaal speelt in 1939 in Bragança waar patholoog Eusebio een lichaam uit Tuizelo met een onwaarschijnlijke inhoud ontleedt. In dit deel krijgt Agatha Christie veel eer, de werkwijze in haar boeken zou vergelijkbaar zijn met de opbouw van de Bijbel.

In het derde verhaal, het is 1981, gaat senator Peter Tovy met een chimpansee naar zijn geboorteland Portugal om zich in Tuizelo te vestigen.

Al met al een complexe, tedere en magisch realistische roman waarin ‘de hoge bergen van Portugal’ betrekking hebben op het leven in de binnenlanden van Portugal, maar ook op de diepten van de menselijke ziel.

3 Bart Koubaa: een goede vriend

Uitgeverij Querido 2016

Dit is een wonderlijke, minimalistische roman met veel diepgang. In een meesterlijk taalgebruik heeft de schrijver een zeer toegankelijk verhaal geschreven waarin het alledaagse leven in Portugal een gouden randje krijgt.

De lezer wordt daarmee ook op zichzelf teruggeworpen: waarom zie ik niet wat de verteller wel ziet, gewoon op straat, in een winkel of in een bootje op zee.

De hoofdpersoon, vertaler, gaat naar Lissabon om het overlijden van een goede vriend te verwerken en om een nieuwe vertaling te maken uit het Arabisch van ‘Ali Baba en de veertig rovers’. Na een kort verblijf in Lissabon komt hij terecht in Sesimbra, waar hij zich onder de bewoners mengt ook al spreekt hij gebrekkig Portugees. Het is het verhaal van een zoektocht en uiteindelijk ontdekt de verteller, net als Ali Baba, een schatkamer en daarmee een antwoord op zijn vragen.

4 David Leavitt: De twee hotel Francforts

Uitgeverij De Harmonie 2013. Vertaald door Boukje Verheij

In dit boek worden we herinnerd aan de grote vluchtelingenstromen in een andere tijd dan de onze. Want toen in 1940 Frankrijk capituleerde, kon het land niet meer dienen als toevluchtsoord voor degenen die nazi-Duitsland ontvlucht waren. Tienduizenden trokken weg en kwamen vaak via avontuurlijke omzwervingen (via geitenpaadjes in de Pyreneeën) in Portugal terecht.

Het aantal vluchtelingen (refugiados da guerra) dat zo Portugal binnenkwam, schat men op 100.000. Allemaal hoopten ze op een scheepspassage naar Amerika, Brazilië, Mexico of Afrika. Ze vertrokken uit Lissabon, dat nog een van de weinige neutrale havens in Europa was. In dit boek beschrijft Leavitt het psychologisch drama dat zich ontwikkelt tussen twee Amerikaanse echtparen die wachten op de aankomst van SS Manhattan. Dit schip zal hun naar Amerika brengen, het land waar ze ooit van wegtrokken en waarnaar ze niet naar terugverlangen. Hun reis wordt een reis naar een doel waar ze niets te zoeken hebben. Geleidelijk aan wordt in de roman ieders levensverhaal onthuld en neemt de psychische druk als gevolg van hun ballingschap toe. Na een luchtig en kabbelend begin breken langzamerhand drama’s door, die nog lang zullen nawerken in ieders leven. Dit alles is beschreven in een gedegen historisch decor.

(Veel vluchtelingen uit die tijd hebben na hun vertrek uit Portugal getuigd van het grote medeleven, een roerende goedheid en de warme liefde die ze van de Portugezen ontvingen, waarvoor ze alsnog hun dank uitspreken.)

5 Gerrit Brand: De wegen van Valentina

Uitgeverij Nobelman 2014

Ook Brand maakt gebruik van twee echtparen om in zijn boek het drama te ontwikkelen dat tot een verrassend einde leidt. Als de hoofdpersonen na een lange autotocht door Frankrijk en Spanje in Costa da Caparica arriveren om er hun vakantie te vieren, komt een vijfde protagonist in beeld. Het is de eigenaar van de bungalow met zwembad die zij gehuurd hebben.

Het met vaart en in de tegenwoordige tijd vertelde verhaal is een pageturner en doet qua sfeer denken aan “Who is afraid of Virginia Woolf”. Want iedereen draait om iedereen heen, niemand laat het achterste van zijn tong zien en niemand weet precies wat hij aan de ander heeft. Daarbij wordt er volop gerookt en gedronken en niemand doet daar echt moeilijk over. Brand houdt je ondertussen wel bij de les: vergeet niet dit is Portugal. De roman is gelardeerd met couleur locale: Portugees idioom, de merknamen van allerlei Portugese producten, straatnamen en zomaar een los Portugees woord.

6 Monica Ali: Het blauw van de Alentejo

Uitgeverij Prometheus 2006. Vertaald door Monique Eggermont

Geen recent boek, maar misschien een aanrader voor degenen die aan andere kost toe is. Andere kost dan de boeken die opgetogen zijn over de Alentejo en de Algarve. (Marieke Woudsta: Thuis in Portugal en Rob van de Broek: Verhalen uit de Alentejo). De boeken die beschrijven hoe wijs geworden veertigers en vijftigers zich terugtrekken uit de maatschappij die hun idealen heeft doen vervliegen. Die in Portugal opnieuw aanplanten, hetgeen voor de autochtone bevolking een levensbehoefte was en nu voor hen de liefde voor de natuur vertegenwoordigt. Of die een nieuw leven willen opbouwen (Heleen van Royen: De ontsnapping) of er een nieuwe liefde vinden (Ellen van Herk: Zwijgen is zilver).

Niets van dit geluk is terug te vinden in Het blauw van de Alentejo. De monotonie van het leven in een streek ‘waar de tijd lijkt stil te staan’, verloren illusies, niet uitgekomen verwachtingen en de armoede van zowel inwoners, immigranten als toeristen lopen door elkaar heen.

Landschap, dorp en sfeer zijn treffend weergegeven, maar de nadruk ligt op de teleurstellingen die een ieder, tijdens een lang of kort verblijf, moet verwerken.

Mooi geschreven en met genoeg humor om toch een aanrader te zijn.

7 J. Rentes de Carvalho: Portugal, de bloem en de sikkel

Uitgeverij Papieren Tijger 2014. Vertaling August Willemsen
Geen e-book

Net als Spanje was Portugal jarenlang een dictatuur. Na de Anjerrevolutie van 1974 deed de parlementaire democratie er zijn intrede, waarover Rentes de Carvalho in 1975 een vernietigende kritiek publiceerde. Dit gebeurde toen in het Nederlands, maar niet in het Portugees, welke versie pas in 2013 (!) werd uitgebracht. In de serie ‘Kritische klassieken’ komt deze tweede licht gecorrigeerde herdruk uit in Nederland, om de ‘schrikbarende onwetendheid over Portugal’ te doen verdwijnen. Rentes de Carvalho beschrijft de geschiedenis van zijn land, de Portugese koloniën en emigratie, de repressie van Salazar tot 1970, de coup van 1974, de tegencoup van António de Spínola en heeft kritiek op de rol van de machtige elites die er ook na 1974 de dienst bleven uitmaken. Arie Pos schreef een nawoord over Rentes, die vanaf 1956 in Nederland woont, de ontvangst van zijn kritische analyses en een samenvattende beoordeling van 40 jaar Portugal na 1974. Met bijlagen, noten, een beknopte chronologie van de Portugese geschiedenis plus overzichtskaartje. (samenvatting overgenomen van Biblion)

8 Geronimo Stilton: Help, muis overboord!

Uitgeverij De Wakkere Muis 2016. Vertaling Loes Randazzo
Geen e-book

In de Groene Reeks verscheen als deel 5 van 6 dit boek van Geronimo Stilton. Het kan worden voorgelezen en vanaf negen jaar kunnen kinderen het zelf lezen.

Portugal en met name Vasco da Gama zijn het onderwerp. Als Geronimo wordt meegelokt op een vakantie naar Portugal hoort hij tijdens de reis de ware reden. Hij is eregast op een feest ter ere van Vasco da Gama, die India heeft ontdekt. Omdat Geronimo afstamt van deze man moet hij de reis naar India overdoen in het kader van een evenement. In het boek staat veel informatie over Portugal, Portugese gebruiken, over Lissabon en over hoe een ontdekkingsreis ging, wat goed wordt uitgelegd. Natuurlijk gebeuren er allerlei onvoorziene dingen onderweg, de titel getuigt ervan en anders zou Geronimo Geronimo niet zijn!

9 Bert Wiersema: Paniek in Porto

Uitgeverij Columbus 2016
Geen e-book

Het zesde deel in de serie Simons Spectrum en bedoeld voor kinderen vanaf twaalf jaar. Steven en Kirsten Simons brengen hun zomervakantie door in Porto, de stad waar de wereldberoemde portwijn vandaan komt Ze krijgen er te maken met nietsontziende Nederlandse drugssmokkelaars. Samen met hun Portugese vriend Gary, de zoon van een porthandelaar en met hulp van hun ouders worden de criminelen bespioneerd en later opgepakt. Het is een spannend verhaal geworden en de schrijver geeft tussendoor veel informatie over landschap en wijnbouw. Het verhaal is ragfijn doortrokken met een christelijke levenshouding.

10 Tessa de Loo: Liefde in Pangea

Nog niet gelezen maar hier wel opgenomen om liefhebbers van Tessa de Loo te plezieren.
Uitgeverij De Arbeiderspers 2017

Op de middelbare school raakt Fidel in de ban van Sacha, een meisje dat hem aantrekt en afstoot. Op de laatste dag van een schoolreis naar Rome pleegt ze zelfmoord door voor de ogen van haar klasgenoten uit het raam te springen. Jaren later, als hij bioloog is en onderzoek in Portugal gaat doen naar kameleons, komt hij in contact met haar familie en wordt de achtergrond van het meisje meer duidelijk. De kameleon is een metafoor voor het karakter van Sacha, maar ook van de aantasting van de natuur door toerisme. Pangea is de aarde als geheel, toen de continenten nog niet uit elkaar gedreven waren. Goed opgebouwd en boeiend verteld verhaal, prettig leesbaar. (recensie Alice Grob)